Strona:Eliza Orzeszkowa w literaturze i w ruchu kobiecym.djvu/62

niczem niezastąpionego, wewnętrznego obrońcy, wśród bezdroży życia. Obok światła wiedzy naukowej i oświaty serca, tak uzbrojona do życia kobieta na każdem stanowisku będzie wysokiej kultury człowiekiem. I wtedy dopiero odpowie ona swemu szczytnemu stanowisku żony i matki. A matki w szczególności, bowiem potrzeba już wielka potemu.
 „Niech się znajdzie pióro mistrza i określi — woła entuzyastycznie, — czem w społeczności naszej, w społeczności dzisiejszej, jest, a czem powinna być, matka.
 Imię to od początku świata znaczyło wiele, dziś znaczy ono jeszcze stokroć więcej. Dziś, ile jest w mowie ludzkiej świętych imion, wszystkie z jej ust w myśl dziecka spłynąć powinny. Ile jest na świecie wiar i miłości, służących w życiu za opokę, wszystkie ma posiąść matka, aby dziecię w daleką podróż życia wziąć je od niej i unieść z sobą mogło“.
 Ale nietylko moralnie i umysłowo, lecz i fizycznie wychować musi matka dziecko na człowieka. A im rozumniejszą będzie kobieta, tym skuteczniej służyć będzie sprawom wszelakiego dobra. Tylko kobieta nieoświecona, płocha, pogardzi stanowiskiem najskromniejszej nawet pracownicy, gdziekolwiek ją potemu obowiązek powoła.
 Długie rozprawy o wrzekomej niższości umysłu kobiecego, miały też swoje źródła nie w braku jego zdolności, jak to z przedziwną trafnością za-