Strona:Eliza Orzeszkowa w literaturze i w ruchu kobiecym.djvu/67

 W życiu towarzyskiem, w salonie, jako gospodyni domu, trzyma ona dzielnie berło obyczajowości. Wysoka kultura wzajemnego stosunku płci, i ogłada obyczajów, przewyższająca nieraz o wiele wzory najbardziej wykwintnych sposobów bycia społeczeństw zachodu, jest jej dziełem. W zachowaniu się wobec mężczyzny, cechuje ją zawsze ten rys godności niewieściej, przed którą Polak gotów chętnie zgiąć po rycersku kolano, oddając przez to hołd tej, która stoi godnie na straży ideałów „zbożnego życia“.
 Temu to właśnie bardzo świadomemu wysokiego swego cywilizacyjnego posłannictwa typowi kobiety-Polki, arcy-żywotnem swem piórem, w szeregu postaci bohaterek swych powieściowych, wyolbrzymionych „na zamiary“, Eliza Orzeszkowa wystawiła wiecznotrwały pomnik. I tu przedewszystkiem szukać należy tego wybitnego wpływu naszej myślicielki na bieg myśli Polki, w jej dążeniach emancypacyjnych. Dla oka bacznego spostrzegacza będą to ponadto w znacznej mierze, dążenia do wyzwolenia się w tym kierunku z pod presyi obcych sobie wpływów.
 Bohatersko nieustraszone w drodze, najeżonej przeszkodami przeszkód, idą te bohaterskie postaci niewieście Elizy Orzeszkowej, ze słowami Dobrej Nowiny na ustach, szlakami swego ewangielicznego apostolstwa, wiodąc za sobą świat człowieczy ku ideałom królowania ducha bożego na ziemi. Taka