Strona:Eliza Orzeszkowa w literaturze i w ruchu kobiecym.djvu/68

jej Anastazya, taka panna Florentyna, w noweli „A. B. C.“, taka Seweryna Zdrojowska, („Dwa bieguny“, „Ad astra“) to prawnuczki w najprostszej linii kobiecego anielstwa mądrości królowej Jadwigi, męztwa matki Sobieskich, lub Chrzanowskiej, broniące każda na swój sposób, zagrożonych twierdz człowieczego i narodowego bytu. Czyż dziw, że ta krew żywa, tętniąca w żyłach bohaterskich postaci niewieścich Elizy Orzeszkowej, przechodzi w soki życia jej rodaczek? Wpływowi tej naszej niepospolitej myślicielki zawdzięczamy niewątpliwie lwią część uświadomienia dróg i celów kobiety w szerokim ogóle naszego świata kobiecego. Całe już pokolenie kobiet zdrowych moralnie, silnych myślą, a bogatych sercem, na niwie swej ojczystej wypiastowała Eliza Orzeszkowa. Dusza współczesnej Polki pod jej wpływem rozwinęła się jako kwiat boży. Drogi właściwe naturze kobiety, to drogi Prawdy. Kroczyć ma po nich ród niewieści, jako po drogach powołania swego i to pod wszelką strefą ziemską ludów cywilizacyi. Z wnikliwością intuicyonistki w głąb rzeczy, dojrzała je Eliza Orzeszkowa, dzięki swej genialności czucia za miliony.
 Genialność w swej istocie, jako dar wyczuwania dreszczów Wiekuistości w drgnieniach przemijającej chwili, w duchu kobiecym, z natury swej do jasnowidztwa zdolnym, potęguje tę swoją wizyjność. Taka np. G. Zapolska, organizacya ideowa od Orzeszkowej bardzo różna, malując typy kobiece,