Strona:Eliza Orzeszkowa w literaturze i w ruchu kobiecym.djvu/90

do zrealizowania idei szerokiego współudziału kobiety w sprawach życia publicznego, pod hasłem: „Pro publico bono“.
 Świadoma dobrze możliwości kolizyi z tej strony z obowiązkami życia rodzinnego kobiety, rzecz tę rozstrzyga wszakże po myślicielsku.
 „Ma się rozumieć, mówi w artykule: „O sprawiedliwość“ (Kuryer Litewski), że wybór kobiet do tych zajęć, dla nich nowych, musi być bardzo oględnym, nietylko ze względu na uzdolnienie umysłowe, ale zarówno, lub jeszcze więcej, na charakter. Na obowiązki rodzinne także. Ale oględnym będąc, wybór ten znajdzie zawsze pewną ilość indywidualności kobiecych, zupełnie do zadania tego odpowiednich, i których niewezwanie pociągnęłyby za sobą, po pierwsze, strata znacznej sumy sił, któreby ogółowi pożytek przynieść mogły, i powtóre, popełnienie krzywdy“.
 Mówiąc o prawach kobiety do obowiązków życia publicznego, ukazuje na jej współudział czynny w ruchach wolnościowych, gdzie stała ona zawsze tuż obok mężczyzny i dzieliła wraz z nim losy wygnańcze.
 „Kobiecie rosyjskej, idącej w ślad za ludźmi ukochanymi na krwawą wędrówkę taką: „w dal zimną, ciemną, w ogołocenie, w beznadziejność“, postawił pomnik wielki poeta jej narodu, sławiąc pieśnią ten czyn dwóch niewiast swojej ziemi“, zaznacza Eliza Orzeszkowa. „O kobietach polskich, które tę samą wędrówkę odbyły nikt nie pisał poematów, mówi, może dlatego, że imię ich było —