Strona:Eliza Orzeszkowa w literaturze i w ruchu kobiecym.djvu/92

bnych zgonów? Czy na równi z mężczyznami nie przynosiły one cegiełek do budowy ratunkowego mostu? Czy nie przyczyniały się do zaoszczędzania i przysparzania wszechstronnych sił i zasobów narodu, od czego trwanie jego zależało? Czy nie przyjmowały udziału w postępie i rozwoju gospodarstwa różnorodnego: sztuki, literatury, nawet nauki, nawet oświaty publicznej?“
 A wszakże poziom umysłowy kobiet naszych w przeciągu tych lat 40 podniósł się bardzo znacznie, i nikt z przypatrujących się im okiem bezstronnem, twierdzić nie może, aby obniżyła się w nich temperatura gorących chęci służenia „dobru publicznemu“. Dla jakiej przeto dobrej racyi można odsuwać kobiety np. od prawa pracowania w instytucyach samorządnych? „Jeżeli potrafiły tamto, czy nie potrafią tego? Tamto było cięższe od tego. Kto podźwignął cięższe, ten i lżejszemu podoła“.
 Po tej obronie praw kobiety do zajęcia stanowisk w instytucyach życia publicznego, zwraca Orzeszkowa uwagę ogółu na pożyteczność tego współdziałania niewiasty w sprawach tyczących się ogólnego dobra.
 Tu przemawiają za kobietą właściwości natury jej niewieściej, a także kompetencya w sprawach, wchodzących w bezpośredni stosunek ze sferą jej działania, wszech sankcyami od wieków uprawnionego. Szkoły, zdrowie publiczne, kwestye gospodarcze, z gospodarstwem domowem w blizkim związku będące, instytucye opiekuńcze, ochronne,