Strona:Emil Zola - Germinal.djvu/17

Dziad, Wilhelm Maheu, będąc piętnastoletnim chłopcem odkrył pokłady węgla w Requillart. Była to pierwsza kopalnia Kompanii, dziś już opuszczona. Leży niedaleko cukrowni firmy Fauvelle. Wszyscy o tem wiedzą, a ktoby nie wierzył dowieść mu tego powinien fakt, że ku czci dziada nazwano pierwszy szacht, szachtem „Wilhelma“. Bonnemort nie pamiętał go, ale opowiadano mu, że był to silny, barczysty człowiek i umarł ze starości w sześćdziesiątym roku życia. Ojciec, zwany „Rudy“ w wieku lat czterdziestu zginął w kopalni w Voreux. Wydarzyła się katastrofa, wszystko niemal zapadło się dnia jednego i bardzo dużo krwi ludzkiej wsiąkło w skały, wiele pogruchotało się kości. Dwaj wujowie i trzej bracia padli niedługo potem ofiarą, a on, Wincenty Maheu ocalał, postradawszy tylko siłę w nogach, i to uważali wszyscy za wielkie szczęście. Ha, cóż robić? Pracować trzeba! Pracowano też w kopalni z ojca na syna pocieszając się tem, że w każdym zawodzie trafiają się wypadki. A oto i teraz syn jego, Toussaint Maheu i wnuki i bratanki pracują w kopalni. Mieszkają ot tam, w kolonii robotniczej. Ha, sto sześć lat pracy u jednego chlebodawcy, cztery pokolenia pracy, to nie igraszki, nie jeden mieszczuch nie mógłby tyle powiedzieć o swojej familii.
 — Tak, tak, byleby było co jeść — wymruczał Stefan znowu.
 — Właśnie do tego mówię — odparł stary — Póki jest chleb, można żyć!
 Bonnemort zamilkł i zwrócił oczy na kolonię robotniczą. W oknach domów poczęły błyskać światła. Z wieży Montsou wybił zegar czwartą. Oziębiło się jeszcze bardziej.
 — A czy bogata ta wasza Kompania? — spytał Stefan.
 Stary podniósł w górę ramiona, a potem opuścił je znowu gestem, jak gdyby uginał się pod ciężarem złota.
 — No, naturalnie! — rzekł. — Może nie tyle ma pieniędzy co sąsiadka w Anzin, ale posiada i tak grube miliony. Ani porachować! No bo jakże? Dziewiętnaście kopalń, z czego trzynaście w eksploatacyi. Voreux, Victoire, Crèvecoeur, Mirou, Saint Thomas, Madeleine, Feutry-Cantel i wiele innych. Dziesięć tysięcy robotników, koncesye