Strona:Encyklopedja Kościelna Tom VII.djvu/22

jeszcze rozd. II, którego treści proroczej racjonaliści sami zaprzeczyć nie mogą; przepowiada w nim bowiem H. upadek chaldejskiej monarchji, który nastąpił dopiero w lat 70 po napadzie chaldejczyków na Jerozolimę; przepowiada czasy Messjaszowe i t. p. Dla czegoż zaś tylko roz. II ma być prorockim, a roz. I (w. 5 i n.) historycznym? Nadto, taki pogląd wręcz jest przeciwny literze tekstu (1, 5. 6. 3, 16), bo H. mówi o napadzie chaldejczyków jako przyszłym, a o świątyni jako istniejącej (2, 20), więc pisał przed r. 604 (najazd Nabuchodonozora) i przed 586 (zburzenie świątyni). Bertholdt (l. c. p. 1670) uznaje tekst 2, 20 (gdzie mowa o świątyni jako istniejącej) za podrobiony, lecz nie ma najmniejszego powodu do podejrzywania jego autentyczności. Również najmniejszej nie mają zasady przypuszczenia Kalinsky'ego (Vaticinia Chabacuci et Nahumi illustrata, Vratislav. 1748 p. 145) i J. C. Friendrich'a (Hist.-kritischer Versuch über Habakuks Zeitalter und Schriften, w Eichhorn'a Biblioth. d. bibl. Liter. X 420). Pierwszy odnosi proroctwo H'a do assyryjczyków i dzieli je samowolnie na 4 części; drugi zaś mniema, że 3, 1―15. jest najdawniejszém proroctwem H'a i odnosi je do jakiegoś zwycięztwa Jojakima nad Madjanitami, o którém historja nic nie wie. Na te i t. p. hypotezy (np. hypoteza Rosenmüllera [Schol. p. 341..], według którego roz. I pochodzi z czasów Joakima, II z czasów Joachina, a III z czasów Sedecjasza) to tylko odpowiedzieć można, że wszystkie części tak są w księdze H'a ściśle z sobą spojone, że gdybyśmy którąkolwiek odłączyli, brak jej byłby widocznym. Tak rozd. I bez II i nawzajem nie mogą pojedyńczo stanowić w sobie całości, bo na pytanie 1, 12―17. odpowiedź jest w 2, 2..; rozd. III pięknie odpowiada wstępowi 1, 2―4. i prorok nie mógłby mówić: „Panie, usłyszałem wiadomość Twoją i zląkłem się“ (3, 2), gdyby poprzednio nie otrzymał groźnej przepowiedni (Hävernick, op. c. p. 382; Stickel, Prolus.). ― § 7. Na pytanie, czy nasz H. jest tym samym, który występuje i w Danielowej księdze? odpowiadają twierdząco ci, którzy proroctwo H'a odnoszą do r. 609, lub lat następnych. Przypuściwszy bowiem, że ok. 609 r. miał H. lat 20, lub mało co więcej, mógł się doczekać 100 r. życia i być razem z Danielem, a wtedy mógł był jeszcze opisywać historję o Zuzannie, o Belu i Smoku (ob. art. Daniel, § 32 i 33). Tak utrzymują: Sixtus Sen., Bibl. p. 22; Ribera, Praelud. II in expos. omn. proph. p. 10; Agellius, In H. commentar., Antverp. 1597 p. 5; Kerkherdere, Prodrom. Daniel., Lovanii 1710 p. 336., i in. Lecz większa część exegetów i krytyków przyjmuje, że H. discophorus (niosący misę), jak go nazywa Sixtus Sen. l. c., różnym jest od naszego proroka. Tak Huet, Dem. proph. p. 231. 246.; Cornelius a Lapide, Comment.; Sanctius, Comm. p. 1112; Padilla, Annot. in Hab. p. 2; Bolland. Acta SS. 15 Jan. I 995; Scholz, Einleit. II 599 i in. Ob. Delitzsch, Com. de vita H. p. 31―53. A choćby był i tym samym, który zanosił pokarm Danielowi, to jeszcze słuszna byłaby wątpliwość, czy on jest autorem wspomnianych historji o Zuzannie i o Belu i Smoku; bo od nadpisu greckiego, nad temiż deuterokanonicznemi fragmentami położonego („z proroctwa Ambakuma, syna Jezusa, z pokolenia Lewi),“ wielkiej wagi przywiązywać nie można, skoro go w Theodotiona przekładzie nie ma. ― § 8. Pomimo powyższych (§ 4 i 5) wątpliwości co do daty proroctwa H'wego, autentyczności jego nikt nie zaprzecza. Kanoniczność jego także niewątpliwa, gdyż zawsze zajmowało ono miejsce