Strona:Ernest Renan - Żywot Jezusa.djvu/134

Ta strona została uwierzytelniona.

»Nie sądźcie, abyście nie byli sądzeni[1]. Odpuszczajcie a będzie wam odpuszczone«[2]. Bądźcie miłosierni jako i ojciec wasz miłosierny jest[3]. Szczęśliwsza rzecz jest dawać aniżeli brać«[4].

»A ktoby się wywyższał, będzie poniżony«[5].

Do nauki szerzonej przez synagogę o jałmużnie, dobroczynności, zgodności, zupełnej bezinteresowności uczuć, nie dodał wiele[6]. Tylko wprowadził do tych nakazów moralnych ton pełen namaszczenia, skutkiem czego brzmiały istotnie jak coś nowego. Etyka nie polega na zdaniach więcej lub mniej pięknie ułożonych. Nakaz miłości, owiany poezyą, a więc drogi duszy, działa inaczej, niż jakiś suchy, rozumowy przepis. Przeto zdania, które Jezus wyjął z pism starego Zakonu, z Pirke Aboth lub Talmudu, nabierają w ewangieliach całkiem innego znaczenia. Świata nie podbił ani

  1. Mat. VII, 1; Łuk VI, 37. Por. Talmud Babil., Ketubot 105 b.
  2. Łuk. VI, 37. Porów. Leviticus XIX, 18: »Nie mścij się i nie chowaj gniewu przeciw synom ludu twego; ale miłuj bliźniego twego jako siebie samego«. Przypow. Salom. XX, 22: »Nie mów: oddam złym. Oczekiwaj na Pana a wybawi cię«. Kaznodzieja XXVIII, 1 i nast.
  3. Łukasz VI, 36. Siphre 51 b (Sultzbach, 1802).
  4. Znajdujemy to zdanie w Dziejach Apost. XX, 35.
  5. Mat. XXIII, 12; Łuk. XIV, 11; XVIII, 14. Tym samym duchem owiane są sentencye, cytowane przez św. Hieronima z »Ewangielii według Hebrejczyków« (Comment. in Epist. ad Ephes. V, 4; in Ezech. XVIII; Dial. Adv. Pelag. III, 2).
  6. Deuter. XXIV, XXV, XXVI etc. Izajasz LVIII, 7: »Ułamuj łaknącemu chleba twego, a ubogie wygnańce wprowadź do domu twego; ujrzysz li nagiego, przyodziej go«. Przypow. Salom. XIX, 17: »Panu pożycza, kto ma litość nad ubogim, a on mu za dobrodziejstwa jego odda«. Pirke Aboth, I; Talmud Jerozolimski, Peah I, 1: Talmud Babiloński, Szabbath, 63 a.