Prócz powyższych uczniów miał Jezus jeszcze innych, którzy również za nim ciągnęli i zwali go swym mistrzem, a byli to mianowicie: Filip z Betsajdy, Natanael syn Tolomaisa czy Ptolomeusza z Kany, może uczeń z pierwszej epoki[1], Mateusz, prawdopodobnie ten, który miał zostać Ksenofontem rodzącego się chrześciaństwa. Jako celnik władał piórem niezawodnie lepiej, niż inni. Może już wtedy postanowił spisywać owe »Logie«[2], które są dziś jedynem źródłem naszych wiadomości o nauce Jezusa. Między uczniami wyliczają także Tomasza czyli Dydyma[3], którego niekiedy ogarniały wątpliwości, ale który, jak się zdaje, był człowiekiem szlachetnego serca i umysłu[4]; Lebeusza czyli Tadeusza; Szymona Zelotesa[5], może ucznia Judasza Gaulonity, należącego do partyi »Kenaim«, która się wtedy tworzyła i miała odegrać tak ważną rolę w poruszeniach narodu żydowskiego; wreszcie Judasza, syna Szymonowego, pochodzącego z miasta Keriot, który w tem wiernem kole miał stanowić wyjątek a potem zdobyć sobie tak straszną sławę. On jeden nie był Galilejczykiem. Miasto Keriot było z pomiędzy miast judzkich[6] najbardziej wysunięte na południe, o jeden dzień drogi za Hebron.
- ↑ Jan I, 44 i nast.; XXI, 2. Według mnie Natanael i apostoł Bartłomiej (Bar-Tolomeusz — Syn Tolomeusza — przyp. tłóm.) są jedną osobą.
- ↑ Papias, u Euzebiusza, Hist. eccl. III, 39.
- ↑ Nazwa druga jest greckim przekładem nazwy pierwszej.
- ↑ Jan XI, 16; XX, 24 i nast.
- ↑ Mat. X, 4; Marek III, 18; Łukasz VI, 15; Dzieje Apost. I, 13; Ewang. Ebionitów, u Epifanesa, Adv. haer. XXX, 13.
- ↑ Dziś Kuryetein lub Kereitein.
