Strona:Ernest Renan - Żywot Jezusa.djvu/384

Ta strona została uwierzytelniona.

bimę[1] czyli trybunał na otwartem powietrzu[2]; miejsce to zwano Gabbata, lub po grecku Litostrotos, gdyż było wyłożone płytami kamiennemi.

Zaledwie poinformował się o rodzaju oskarżenia, okazał zaraz zły humor, że go wciągnięto w podobną sprawę[3]. Następnie zamknął się z Jezusem w pretoryi. Tu miała miejsce rozmowa, której treść jest nam nieznana; żaden naoczny świadek nie mógł był jej zakomunikować uczniom; wszelako ton jej, jak się zdaje, Jan dobrze odgadł. Jego relacya jest bowiem całkiem zgodna z wiadomościami historycznemi, które nas doszły o wzajemnym stosunku tych dwóch ludzi.

Prokurator Pontius, z przydomkiem Pilatus, prawdopodobnie od słowa pilum t. j. włóczni honorowej, którą jeden z jego przodków został odznaczony[4], nie miał dotąd żadnych stosunków z nową sektą. Był on zupełnie obojętny względem wewnętrznych sporów żydowskich a we wszystkich ruchach sekciarskich widział tylko działanie bezgranicznej fantazyi, zaćmienie rozumu. Wogóle nie lubił Żydów. Ale Żydzi nienawidzili go jeszcze bardziej; twierdzili, że jest twardy, wzgardliwy, gwałtowny; oskarżali go o niemożliwe zbrodnie[5]. Jerozolima jako środowisko fermentu ludowego była mia-

  1. Jan XVIII, 28.
  2. Słowo greckie βἥμα przeszło do języka syryjsko-chaldejskiego.
  3. Józef Flav. B. J. II, IX, 3; XIV, 8; Mat. XVII, 27; Jan XVIII, 33.
  4. Virg. Enejda XII, 121; Martial, Epigr. I, XXXII; X, XLVIII; Plutarch, Życie Romulusa, 29. Porów. hasta pura, odznaczenie żołnierskie. Orelli i Henzen, Inscr. lat. NN. 3574, 6852 etc. Według tej hypotezy słowo Pilatus jest taką samą formą językową jak Torquatus.
  5. Filon, Leg. ad Caium, § 38.