wdziwi bracia wraz z matką nabrali znaczenia dopiero po śmierci Jezusa[1]. Ale i wtedy nie dorównali braciom ciotecznym, którzy zdawna byli Jezusowi oddani i posiadali tęższe charaktery. Pierwotnie zaś byli do tego stopnia nieznani, że gdy u ewangielisty ludność Nazaretu wyliczyć ma braci Jezusa, to wymienia najpierw dwóch synów Kleofasa.
Siostry jego powychodziły zamąż w Nazarecie[2] a on też tu spędził lata swego dzieciństwa. Było to małe miasteczko, leżące w kotlinie gór, które od północy zamykają dolinę Esdrelon. Obecnie Nazaret liczy 3000—4000 mieszkańców a prawdopodobnie za czasów Jezusa nie posiadało ich więcej[3]. Zimą panują tam znaczne chłody, ale klimat jest bardzo zdrowy. Nazaret, jak wogóle wszystkie żydowskie osady owych czasów,
- ↑ Dzieje Apost. I, 14, »Ci wszyscy trwali jednomyślnie na modlitwie i prośbach, z żonami i z Maryą, matką Jezusową, i z bracią jego.«
- ↑ Marek VI, 3 (»Azaż tu nie masz i sióstr jego u nas?«).
- ↑ Według Józefa Flaviusza (Bellum Jud. III, III, 2) najmniejsze miasteczko Galilei posiadało z górą 5000 mieszkańców. Zdaje się, że jest to liczba zbyt wysoka.
skupów Jerozolimy, jako braci w ścisłem tego słowa znaczeniu, którzyby mieli z początku w niego nie wierzyć a potem się nawrócić. Jest możliwe, że dwaj ewangieliści (Mat. XIII, 55 — Marek VI, 3), słysząc, iż synów Kleofasa nazywają »Braćmi Pana«, wprowadzili ich do nowych ewangelij w miejsce braci rzeczywistych, którzy byli nieznani. Zresztą tak zwani »Bracia Pana« (np. Jakub) zasadniczo się różnili od tych rodzonych braci, których ewangielia św. Jana (roz. VII, 3 i nast.) przedstawia w świetle ujemnem, jako sprawie Jezusa nieprzychylnych. W pierwotnym kościele chrześciańskim nazwa »Brat Pana« oznaczała prawdopodobnie jakąś szczególną godność, jak np. nazwa apostoł (I, Do Kor. IX, 5: »Izalim nie jest Apostołem? Izalim nie jest wolnym? Izalim Jezusa Chrystusa Pana naszego nie widział? Izali wy nie jesteście pracą moją w Panu«).
