Były to tak zwane „żółte kajeciki“, wykonane na hektografie, a nabierające coraz szerszego rozgłosu i niezwykłej poczytności.
Pisane prostym, raczej prostackim, jurnym stylem, doskonale przystosowanym do podkreślenia zasadniczej myśli, nie mogły one być zaliczone do utworów literackich lub naukowych. Nosiły cechy surowości i gniewu fanatycznych ojców kościoła, miały charakter bulli papieskiej, pełnej przeświadczenia o nieomylności swojej, przykuwały uwagę śmiałością rewolucyjnego ujęcia.
Jednocześnie autor „żółtych kajecików“ wydrwiwał, ośmieszał liberałów i „umundurowanych“ socjalistów, rzucał na nich cień podejrzeń, obdzierał z uroku, którym byli otoczeni w kołach robotników nieoświeconych i nie posiadających zdrowego sądu o ludziach.
Socjal-demokraci, jak niegdyś ludowcy, poczuli w Uljanowie silnego przeciwnika, tygrysa drapieżnego, podstępnego, umiejącego napadać z różnych stron, a zawsze znienacka i z całą siłą.
Tymczasem Włodzimierz podróżował po Rosji, zatrzymując się w miastach fabrycznych. Zawierał znajomości z robotnikami, wśród których nie tyle sam przemawiał, ile słuchał innych uważnie, spokojnie. Jednak, gdy odjeżdżał, robotnicy powtarzali sakramentalny frazes:
— Nie uznajemy państwa, społeczeństwa, prawa, kościoła i moralności, nie chcemy znikąd pomocy! My stanowimy siłę i w walce krwawej zdobędziemy z własnej woli wspólnemi siłami wolność i sprawiedliwość, podług własnego zrozumienia!
W tym okresie poznał Włodzimierz dwóch dość inteligentnych robotników — Babuszkina i Szałdunowa i z nimi razem wciągał do organizacji innych robotników, pisał ulotki i broszury, rzucał je w środowisko pracującego proletarjatu, siejąc pierwsze ziarna bezwzględnej walki z całem społeczeństwem.
W Petersburgu, pracując w kółkach robotniczych, gdzie wykładał socjologję, czytał i komentował Marksa oraz słynny „manifest komunistyczny“, a jeszcze więcej wypytywał, słuchał i myślał o budzącej się do czynu duszy ludzi bezdom-
Strona:F. A. Ossendowski - Lenin.djvu/112
Ta strona została uwierzytelniona.
80
F. ANTONI OSSENDOWSKI
