Strona:F. A. Ossendowski - Płomienna północ.djvu/484

Wtedy utworzyła się rada rządząca, obierana z różnych warstw ludności.
 Od tej chwili wszystko się zmieniło. Cała sieć kanałów podziemnych, tak zwanych „foggara“ przeszła na rzecz komuny Figuigu i stała się wspólną własnością. Każda posiadłość ma wyznaczony czas, w którym do jej kanałów irygacyjnych zostaje wpuszczana woda. Czas ten jest regulowany automatycznie zapomocą pływającej kuli mosiężnej, mającej mały otwór. Gdy kula napełni się wodą i utonie, — to znaczy, że czas przeszedł i woda zostaje natychmiast skierowana na inną działkę oazy.“
 Gdy się zwiedza teren plantacyj, nie można patrzeć bez podziwu na cudowne wprost roboty podziemne, dokonane przez tubylców. Tyle w tem jest uporu, pracowitości i nadzwyczajnej pomysłowości. Niby kreciemi norami i przejściami stoczyli Berberowie całą ziemię pod oazą i swemi wsiami, wykopali szyby dla oczyszczania kanałów, studnie dla kontroli biegu i ilości wody, urządzili głębokie baseny z prowadzącemi do nich tunelami i pochyło opuszczającemi się schodami. W tych basenach z ciepłą wodą, płynącą z głębi ziemi, używają tubylcy kąpieli. — Osobne kąpiele dla mężczyzn — muzułman, dla kobiet i dla izraelitów.
 Z tych wszystkich podziemnych zbiorników wychodzi woda na powierzchnię i płynie wąskiemi kanałami na plantacje palm daktylowych, gdzie rosną również drzewa figowe, granatowe, krzaki wina, a na wolnych od drzew przestrzeniach widnieją małe role ze zbożem oraz ogrody warzywne.
 W kilku miejscach w oazie przemyślni tubylcy zbudowali olbrzymie baseny, głębokie na trzy metry, z murami, wystającemi na 1½ metra nad poziomem ziemi. Są to zbiorniki zapasowe na wypadek, gdy zmniejszy się ilość wody podskórnej w lata wyjątkowo upalne. Do tych zbiorników spływa osobnemi rynsztokami mi woda deszczowa oraz wpadają niektóre źródła górskie.