jawienia się Chrystusa Matce Boskiej przechowuje się część kolumny, przy której w Pretorji rzymskiej biczowano Zbawiciela; w kapliczce św. Longina do w. VII pokazywano nawet włócznię, którą przebito bok Ukrzyżowanego; jednak później relikwja ta znikła bez śladu; ormiańska kaplica oznacza miejsce, na którem żołnierze podzielili szaty Chrystusa.
W pobliżu Golgoty odwiedziłem wydrążoną w skale kaplicę św. Krzyża, gdzie prawdziwy Krzyż Męki był odnaleziony przez św. Helenę w zasypanej ziemią cysternie. Tuż greccy mnisi wskazują na odłamek kamienia, na którym rzymscy żołnierze usadowili Chrystusa i naigrawali się z Niego. Tu też znajdował się wieniec cierniowy, lecz z biegiem czasu został on podzielony na części i wysłany do Bizancjum i innych miast, jako relikwja dla wpływowych gmin chrześcijańskich.
Pewnego dnia po śliskich, nierównych stopniach, wykutych w skale, wszedłem na Golgotę, czując w duszy głębokie wzruszenie.
Ponure to miejsce, zamknięte w pancerzu z kamienia.
Jarzące się, nigdy nie gasnące lampy i świece ofiarne rzucają błyski na przepych i bogactwo, panujące tu.
Dlaczego tu, na tem straszliwem miejscu ostatniej Pańskiej męki i ludzkiej zbrodni znajduje się tyle złota, srebra, drogich kamieni?
To obraża uczucie religijne i rozprasza nastrój, ogarniający mimowoli każdego.
Pierwszy od wejścia ołtarz prawosławny umieszczono nad miejscem, gdzie stał Krzyż Chrystusa umęczonego. Przez otwory w marmurowym ołtarzu mnisi pokazują doły, w których były umocowane krzyże Zbawiciela i obu złoczyńców; obok ołtarza szczelina w skale, która, podług ewangelistów, przecięła górę w chwili zgonu Syna Bożego.
Dwa inne ołtarze należą do kościoła katolickiego i wzniesione są w miejscu, gdzie Chrystus został przybity do krzyża.
W kaplicy na Golgocie, mimo obfitości lampek i świec, panuje półmrok.
Siadam w kącie na ławie. Zamierzam skupić myśl i otrząsnąć się z przykrego wrażenia na widok nadmiaru krzyczą-
