Strona:F. Antoni Ossendowski - Pod smaganiem samumu.djvu/233

szczegółem. Pospolitą rośliną na całej północy Afryki jest tak zwana „figa berberyjska“ — olbrzymi kaktus, na którego liściach-gałęziach wyrastają owoce, pokryte kolcami, a używane przez tubylców jako pokarm. Tu, w Tunisji, po raz pierwszy słyszałem Berberów, nazywających tę roślinę — „Kermuss nesrani,“ to znaczy „figi chrześcijan.“
 Osobliwością Tunisji są dwa miasta, które przemawiają do wyobraźni i wspomnień cywilizowanego człowieka. Pierwszym takim punktem jest Suss, do którego można dojechać koleją, drugim — Duirat w górzystej krainie Urghama, na południe od Gabes położonej.
 Suss był miastem kartagińskiem, później — rzymskiem. Tu się znajdował niegdyś obóz Hannibala, walczącego ze Scypionem w okresie drugiej wojny punickiej. Rzymianie, zdobywszy Kartaginę i posuwając się na południe, założyli tu swoją kolonję, słynną z urodzajów. Teraz Suss jest dość ożywionem miasteczkiem przemysłowem, co zawdzięcza pokładom fosforytów.
 Od pierwszego wieku chrześcijaństwa Suss stał się miejscem pobytu znacznej komuny chrześcijańskiej.
 W okolicznych górach wykryto obszerne katakumby chrześcijańskie, przedstawiające pięć podziemnych galerji, ciągnących się na przestrzeni kilku kilometrów. W ścianach tych galerij mieszczą się głębokie nisze, zamknięte płytami kamiennemi z napisami. Są to groby chrześcijańskie, umieszczone szeregami od dołu do góry ścian. Naliczono tu około dziesięciu tysięcy oddzielnych nisz.
 Jednym z najlepszych znawców tych katakumb jest obecny arcybiskup Algieru, kardynał Leynaud.
 Największą uwagę skupiono na określenie epoki, do której należą te katakumby. Cały szereg łacińskich napisów, jak naprzykład: Sterlinius Martialis, Flavia Domitia, Aurelius Respectus, Valerja Respecta i inne, wcale nie mówiły o czasie założenia nekropolu chrześcijańskiego. Dopiero po wykryciu