Strona:F. Antoni Ossendowski - Puszcze polskie.djvu/102

statua Bogurodzicy z Panem Jezusem na ręku. O pochodzeniu jej z Królewca istnieje wzruszająca, pełna pietyzmu legenda. Posąg ten otwiera się i tworzy tryptyk, przedstawiający Trójcę Świętą.
 Na rynku wieki przetrwały miejscowe „sukiennice“ — dawny ratusz — biały czworobok o przysadzistych filarach podcieni. Niestety, do wewnętrznego dziedzińca tej ciekawej budowli wtargnęła już czyjaś posesja prywatna. Tam i sam widnieją stare z w. XVIII domy murowane z przyporami. W jednym z nich podobno spędził noc Napoleon w r. 1812. Ciekawa jest stara bóżnica żydowska i kapliczka św. Agaty, patronki od pożarów. Sejny stanowiły po wojnie główny ośrodek separatystów litewskich, lecz obecnie ten rwący potok wszedł do normalnego koryta, a polskość odniosła moralne zwycięstwo. Kojący troski spokój i łagodna pogoda panują w mieście. Zdać się może, że ludność jego zapatrzona jest w jakieś dalsze, wyższe cele, a więc niezbyt ją wzrusza twarde życie współczesne, bezwzględna walka o jutro i różne dotkliwe nieraz trudności, z kryzysem światowym połączone. Ton całemu życiu Sejn nadaje spoza swych murów milczący pozornie i odgrodzony od świata dawny klasztor — uczelnia, gdzie zrywają się do lotu młode siły i dążenia.
 Na zachodnim krańcu puszczy na równinie z niewysokiemi wzgórzami, plecami zwrócony ku puszczy, a obliczem ku granicy pruskiej, powstał w dawnej knyszyńskiej włości Jagiellońskiej Augustów nad rzeką Nettą, założony w r. 1561 przez Zygmunta Augusta. Drewniane to było miasto, więc paliło się często, zmieniając za każdym razem swoje oblicze, architekturę i charakter największych gmachów, a śród nich kilku domów w stylu „renesansu żydowskiego“. Teraz jest to czyste, ożywione, jakieś niezwykle wesołe miasto, do którego dobiega puszcza i zatrzymuje się nad uregulowaną Nettą z dużym portem, obsługującym cały system kanału Augustowskiego. W ośrodku miasta, na rynku i w porcie szczególnie w dni jarmarków panuje tłok i duży ruch. Włościanie przywożą tu Skan zawiera grafikę.