Strona:F. Antoni Ossendowski - Puszcze polskie.djvu/32

Hedeman w swej niezmiernie zajmującej pracy „Dawna puszcza i wody“ (Wilno 1934) przytacza szereg gatunków ówczesnego okrętowego towaru drzewnego: makszty (maszty), szpiry, bukszpreje, brusy i kłody, wyrabiane w puszczach naszych. Różne gatunki drzew składają się na cały ogromny do dnia dzisiejszego zasięg lasów, porwanych już na strzępy, lecz stanowiących resztki dawnej puszczy. Dzika, niedostępna, broniąca naszych granic i ukrywająca Polskę średniowieczną, miała ona w swych ciemnych głębiach nieprzezwyciężone przez człowieka gąszcze, zwały starych drzew, zawiłe labirynty haszcz, przeciętych tam — rzeką, tu moczarem lub bagniskiem. Zwierz nawet unikał tych miejsc zdradliwych, a cóż dopiero człowiek lub liczniejszy oddział zbrojny?! Jednak i dziś jeszcze puszcze polskie, szczególnie wschodnie i północne, stanowią ważne tereny obronne dla państwa naszego, gdyż skrócają front i pozwalają obsadzić zagrożone granice nieznacznemi stosunkowo siłami.
 Sosny, świerki, dęby, graby, jesiony, brzozy, olchy i osiki zrzadka lipy i nieliczne już okazy cisów, zwarte lub pomieszane ze sobą w zależności w pierwszym rzędzie od składu i budowy gleby, tworzą ogromne połacie puszcz. Białowieska wraz z Szereszewską, Ladzką i Świsłocką obejmuje 14 2626 hektarów, Augustowska 107 653 hektary, Knyszyńska 58 302 hektary, Zielona czyli Kurpiowska — 185 725 hektarów. Nazwy niektórych miejscowości świadczą o dawnej przewadze zanikających obecnie gatunków drzew. Mówią o tem niezliczone: Cisówki, Lipówki, Jesionki, Grabowe i t. p.
 Od niepamiętnych czasów ludność puszczańska trudniła się bartnictwem, potażnictwem, smolarstwem, zbieraniem i suszeniem grzybów i jagód, rybołówstwem i — łowiectwem sportowem, podlegającem prawu lub bezprawnem, rabunkowem — kłusownictwem. W puszczy Zielonej w piaskach, przeciętych warstwami torfowisk, osadnicy znajdywali i przerabiali na żelazo rudę darniową i poszukiwali „złota północy“ — bursztynów. Gdybyśmy posiadali mapę rozpowszechnienia puszczy w Polsce od czasów Mieszka do w. XV-go, to porównawszy ją z istniejącemi Skan zawiera grafikę.