Strona:Franciszek Michejda - Polscy ewangelicy.pdf/26

woju umysłowego, do podniesienia poziomu towarzyskiego życia, do rozmyślania i zastanawiania się nad niezliczonemi sprawami i potrzebami życia społecznego a więc także do umoralnienia, do oświaty i ucywilizowania ludności. Stronnictwo narodowe rozbudziło też właściwie lud do życia politycznego, przyczyniło się pierwszorzędnie do tego, że się lud zaczął zajmować sprawami politycznemi, domagać się swych praw a przychodzić do świadomości, że wogóle jest obywatelem i ma obowiązki obywatelskie.
 Przez założenie nareszcie polskiego gimnazyum doprowadziło stronnictwo narodowe do tego, że procent uczniów polskich w gimnazyach całego kraju podniósł się z 10 na 22%, a w Ks. Cieszyńskiem z 24 na 37%. Ponieważ ludność polska wynosi dwie trzecie wszystkiej ludności Ks. Cieszyńskiego, więc odpowiedni procent polskich uczniów szkół średnich byłby 66%. Stronnictwo narodowe nie ustanie w staraniach, aby się ludność polska do tej cyfry przybliżała, nie ustanie niemniej w staraniach, abyśmy mieli i polskie seminaryum nauczycielskie i polską szkołę realną. Zresztą odpowiedni stosunek uczącej się polskiej młodzieży do liczby ludności polskiej będzie się z rok na rok poprawiał sam od siebie, im więcej będzie lud nasz rósł w swojską inteligencyą i w świadomość narodową. Gdy zaś następnie z latami ta wykształcona młodzież polska, zajmie się kupiectwem, przemysłem i zapełni posady urzędników, adwokatów, lekarzy, duchownych, nauczycieli i t. d., które dziś z małymi wyjątkami są w rękach niemieckich, to niech już „N. Cz.“ sam rozstrzygnie, czy to naszą polską ludność zuboży, czy zbogaci w oświecie i materyalnym dobrobycie. Że Niemcy się temu podniesieniu poziomu oświaty ludu polskiego wszelkiemi siłami sprzeciwiają, jest rzeczą aż nadto zrozumiałą. Wiedzą oni dobrze, że to rozpowszechnienie oświaty