Strona:Franciszek Stefczyk - O spółkach oszczędności i pożyczek.pdf/34

wet lichwa jest pomocą, gdy nie ma innej. Na zły lichwiarski kredyt, najlepszą radą i środkiem jest dobry kredyt — ale musi być tak poręczny i szybki, jak nim bywa kredyt lichwiarski.
 Oprócz lichwy praktykowanej przez zawodowych wyzyskiwaczy, istnieje także lichwa sąsiedzka. Występuje ona w rozmaitej formie. Szczególniej zaś uwagi godne są tak zwane „dzierżawy” za udzielone pożyczki. Dłużnik oddaje swemu wierzycielowi w zastaw i użytkowanie kawałek swego pola lub łąki. Zbierane z zastawionego kawałka gruntu plony stanowią procent od pożyczki, nie rzadko wynoszący więcej nawet niż 20%; procent w tej formie pobierany nie zmniejsza się, chociaż dłużnik częściowo dług odpłaca, gdyż „dzierżawiony” grunt wraca do dłużnika dopiero po spłacie całej pożyczki. W niektórych okolicach kraju, oprócz użytków z „dzierżawionego” gruntu, pobiera wierzyciel osobno procent w gotówce. Tym sposobem dłużnik rozrywa swoje gospodarstwo, utrudnia sobie zarobkowanie i zwykle z trudem przychodzi mu całą otrzymaną pożyczkę zwrócić tak, że wierzyciel długie lata trzyma w swych rękach oddany mu w zastaw („dzierżawę”) grunt a często wreszcie zabiera go na własność za nieznaczną dopłatą. I tutaj zatem także otwiera się pole dla pożytecznej działalności Spółki, która może te uciążliwe sąsiedzkie pożyczki pospłacać i stosunki majątkowe dłużnika uporządkować. Dobrze przy tem postąpi Spółka, jeżeli udzielając członkowi w tym celu pożyczki, dopomoże mu osobiście do załatwienia sprawy z prywatnym wierzycielem, którego nieraz można skłonić do ustępstwa a w każdym razie ułatwić dokładne i należyte rozwiązanie dawniejszego stosunku. Nie jeden wierzyciel zadowolniony będzie z tego pośrednictwa i pomocy Spółki dla dłużnika, ponieważ odzyska cały wypożyczony mu kapitał i może nim swobodnie rozporządzać a uwolnić się od przykrego nieraz stosunku z dłużnikiem. Zwyczajnie też zdarza się, że wydane w ten sposób przez Spółkę pieniądze na spłatę prywatnego długu wracają następnie do Spółki jako wkładki oszczędności, gdyż właściciel nie ma już sposobności ani potrzeby operować niemi na własną rękę, skoro każdy, kto zasługuje na zaufanie i na pożyczkę, może ją dogodniej znaleźć i dogodniej spłacać w kasie Spółki.
 Nie dosyć wszakże na tem, żeby kredyt udzielany przez Spółkę zapobiegał złemu i usuwał je: on jest ludności potrzebny dla zwiększenia jej dochodów z gospodarstwa i ułatwienia lub otwarcia innych źródeł zarobkowania. Gospodarstwo wiejskie zasilone być może kredytem dla dostarczenia środków na zakupno