Strona:Franciszek Stefczyk - O spółkach oszczędności i pożyczek.pdf/35

doborowego nasienia, którego wpływ na urodzaj uczy się już drobny także rolnik coraz lepiej oceniać; na kupno nawozów sztucznych, których używanie w wielu okolicach bardzo się rozpowszechniło wśród włościan; na zaopatrzenie się w dobre maszyny i narzędzia rolnicze, których zakupno na raty jest zawsze niekorzystne; na dokupno żywego inwentarza itp. Te same rozliczne gałęzie gospodarstwa wiejskiego, które dla jednych są źródłem oszczędności, mogą u innych wymagać właśnie potrzebnego do obrotu kapitału przy pomocy zdrowego kredytu. Szczególniej jednak doniosły i dobroczynny wpływ może wywrzeć zdrowy kredyt nad podniesienie hodowli bydła i płynących stąd dochodów. W wielu bowiem wypadkach zdarza się, że włościanin nie ma swojego bydła wcale albo ma za mało, lecz przyjmuje na wyżywienie bydło cudze, płaci wynajmującemu za to czynsz i dzieli się z nim nadto przychowkiem; większą część korzyści z tego chowu zabiera właściciel bydła, nie ponosząc trudu, mniejsza część korzyści i cały zachód pozostaje w udziale najemcy. Przy pomocy zdrowego kredytu może więc włościanin łatwo przyjść w posiadanie własnego bydła, kupić to, co dobre a nie to, co dają i korzyściami, jakie przedtem zabierał wynajmujący, spłacać zaciągnięty dług; w zysku zostanie własna sztuka bydła. Są w naszym kraju znaczne przestrzenie, obfitujące w dobrą paszę i sprzyjające hodowli bydła. Często jednak ta pasza marnuje się przez to, że ją rolnik sprzedaje tanio i wywozi z swego gospodarstwa, pozbawiając się nawozu dlatego, że nie posiada funduszów na zakupno bydła. W tych okolicach kraju trafia się nierzadko, że za przezimowanie cudzego wołu otrzymuje się zaledwie 10 koron. Oczywiście nikt o cudze bydło nie troszczy się w tym stopniu, co o własne i trudno spodziewać się polepszenia stosunków w hodowli bydła tam, gdzie jedni posiadają bydło bez paszy a drudzy paszę bez bydła. Chodzi nadto o kredyt na zakupno doborowego materyału hodowlanego, którego nabywanie ułatwiane jest przez Towarzystwa rolnicze. Zdrowy kredyt jest w stanie w krótkim czasie wywołać znakomity postęp w rozwoju hodowli bydła. Wogóle bowiem dopiero wówczas można się spodziewać wydatniejszych owoców z podejmowanych na różne sposoby starań i zabiegów około rozpowszechnienia pożytecznych wiadomości o gospodarstwie wiejskiem, gdy się ludności równocześnie poda dogodne środki do wykonania udzielanych rad i naśladowania dobrych przykładów.
 W podobny sposób działać może kredyt na podniesienie przemysłu domowego, włościańskiego. Przemysłowiec, nie mając środków