Strona:Fryderyk Chopin.djvu/42

i bezwzględnie stwierdzić, iż wielka muzyka powstać może na innem podłożu, niż coraz bardziej zacieśniający się dziś krąg niemieckiej „wzruszeniowości“. Wyzwolenie owo musi się przedewszystkiem oprzeć na podniesieniu do najwyższych artystycznych wartości muzycznych — rasowych cech innych narodowych ugrupowań. Chodzi tu więc nietylko o walory „formalne“ — lecz również o „ducha“ muzyki, o jej najgłębszą treść. Proces ten jest faktem dokonanym we Francji i Rosji. Jakże olbrzymią rolę odegrała w nim twórczość Chopina! Nie ulega bowiem wątpliwości, iż przed wiekiem już niemal zrozumiał on całą głębię i „organiczność“ zagadnienia oparcia twórczości nie na tradycjonalnym, istniejącym już estetycznym kanonie, a stworzenie „kanonu“ własnego, budowanie gmachu muzyki od fundamentu, którym z natury rzeczy stał się najistotniejszy jego stosunek do ży-