Strona:Gösta Berling (tłum. Mirandola).djvu/288

wie, że w biedzie nie zwalczy zła. I zaczyna zbierać pieniądze.
 — Gdyby nie zbierał pieniędzy, zacząłby pić! — odparł proboszcz. — Widzi tyle nędzy!
 — Albo utraciłby siły i zobojętniał — rzekł Gösta. — Niebezpiecznie tam człowiekowi, który się tam nie urodził.
 — Taki człowiek, — zauważył proboszcz — musi być twardy dla siebie i innych. Zrazu udaje tylko, a potem nawyka.
 — Musi być twardy! — przyznał Gösta. — Trudna to rzecz zbierać pieniądze. Trzeba znosić nienawiść, pogardę, marznąć, głodować i pilnować swego serca. Z czasem człowiek taki zapomina, poco zaczął zbierać majątek.
 Proboszcz spojrzał nań nieufnie. Wydało mu się, że Gösta zeń drwi. Ale Gösta mówił poważnie i z zapałem, jakby we własnej sprawie.
 — Tak się stało i ze mną! — rzekł proboszcz zcicha.
 — Ale Bóg czuwa nad tym człowiekiem, — mówił dalej Gösta — i budzi dawne myśli, gdy już dość naskładał. Daje proboszczowi znak, że go potrzebuje.
 — A jeśli proboszcz nie usłucha tego znaku, cóż wtedy Gösto?
 — Wtedy nie zdoła się oprzeć! — odparł rozpromieniony Gösta. — Pociągnąć go musi myśl, że pomoże biedakom w budowie ciepłych chat.
 Proboszcz spoglądał na kupki gałęzi, a im dłużej słuchał, tem większego nabierał przekonania, że Gösta ma słuszność. Zawsze pragnął zacząć czynić dobrze, gdy dość naskłada. Wkońcu czepił się tej myśli, pewny, że miał ją zawsze.
 — Czemuż proboszcz taki nie buduje chat? — spytał nieśmiało.
 — Wstydzi się! Można go bowiem posądzić, że nie spełnia własnego pragnienia, ale czyni to, zniewolony przez ludzi.
 — Nie może znieść myśli, że możnaby go przyniewolić! Oto cały powód!
 — Może jednak działać potajemnie. W tym roku pomoc jest bardzo potrzebna. Może rozdzielać swe dary