Strona:G. Tissandier - Rozrywki Naukowe.djvu/191

Ta strona została uwierzytelniona.

soków, wreszcie w medycynie używają jej jako środka ściągającego i przypalającego. Gdy wystawiamy ałun w tygielku porcelanowym na działanie ciepła, traci on swoją wodę krystalizacyjną, pęcznieje i występuje z brzegów naczynia.

Fig. 149.


Żelazo.

Żelazo, najważniejszy metal ze wszystkich metali zwyczajnych, wykazuje ogromną skłonność do łączenia się z tlenem.
Wiadomo powszechnie, że kawałek tego metalu w zetknięciu z powietrzem wilgotnym pokrywa się warstwą czerwonawą. W tym dobrze znanym doświadczeniu powstawania rdzy żelazo utlenia się stopniowo, a temperatura się nie podnosi. Ale połączenie żelaza z tlenem zachodzi daleko szybciej pod wpływem ciepła.
Rozpalamy do czerwoności, naprzykład, gwóźdź, przymocowany do drutu żelaznego, wprawiamy go w ruch obrotowy, jak procę, metal rozpalony rozrzuca tysiące iskier błyszczących: żelazo łączy się z tlenem, powstaje tlenek żelaza. Żelazo, bardzo rozdrobnione, spala się na powietrzu samorzutnie, od wielu wieków ludzie zużytkowywali tę własność żelaza w krzesiwkach, przy ude-