Strona:Gaston Tissandier Męczennicy w imię nauki.djvu/107

produkt moją piwnicę. W kilka dni po zakupieniu beczek z winem przybył do mnie kupiec dla obliczenia należności — z wymiarów objętości. Nie wdając się w żaden rachunek, zagłębiał pręt żelazny w każdą beczkę i oznaczał natychmiast, jaka ilość wina w nich się mieści«.
 Kepler przypomina sobie wówczas, że na brzegach Renu, gdzie wino niezaprzeczenie jest droższe, kupcy odbywają wymiar w całkiem inny sposób: wypróżniają baryłki, zlewając płyn w naczynia dopełna, i te następnie obliczają. Czy metoda austryacka, niezaprzeczenie praktyczniejsza i szybsza, była dokładna? To Kepler postanowił sprawdzić; w tym celu zaczął studyować zagadnienia geometryczne, które można poczytywać za najtrudniejsze, jakie doówczas rozpatrywano, i przyszedł do tego osobliwszego wniosku:
 »Pod wpływem dobrego geniuszu, który bezwątpienia był geometrą, konstruktorowie beczek nadali im ściśle oznaczoną formę, przedstawiającą jednakową długość i nadającą im zarazem największą możliwą objętość. Ponieważ zaś zmiany, zachodzące w sąsiedztwie maximum, są prawie nic nie znaczące, małe więc przypadkowe różnice nie wywierają żadnego dającego się oznaczyć wpływu na objętość, której tem samem wymiar za pomocą pręta jest dostatecznie dokładnym«.
 To określenie, odnoszące się do maximum w objętości, rozwinięte następnie zostało przez Fermat’a i posłużyło mu za podstawę do jednego z najważniejszych dzieł matematycznych.
 Kepler, kończąc swą pracę o sztuce wymierzania beczek, powiada: »Trudno byłoby zaprzeczać, że sama natura, bez żadnego rozumowania, może nauczyć geometryi, gdyż widzimy bednarzy, którzy, kierując się wyłącznie tylko wzrokiem i instynktem piękna, odgadują formę, najlepiej odpowiadającą dokładnemu wymiarowi«.
 Prześladowania religijne w końcu XVI wieku udręczały Styryę; Kepler był jedną z ich ofiar: wygnany z ojczyzny, został zupełnie zrujnowany. Usiłowano nakłonić go do porzucenia wiary, lecz w tej mierze był niezachwiany. Kepler, jak