Strona:Gaston Tissandier Męczennicy w imię nauki.djvu/144

wolność myśli. Erudyta znakomity, obznajmiony najzupełniej ze starożytnymi pisarzami, oddawał się studyom matematycznym i fizycznym, które umysłowi jego otworzyły podwoje rzeczywistej wiedzy. Odznaczał się wyobraźnią żywą, nigdy nie gasnącym zapałem i niestrudzoną werwą. Po kilku latach pozostawania w zakonie reguły Św. Dominika udał się do Genewy. Wątpliwości, z jakiemi śmiało występował w najróżnorodniejszych kwestyach, żarty, jakich nie szczędził rutynistom, nie pozwoliły mu pozostawać długo bez niebezpieczeństwa w kraju, w którym panowało prześladowanie światła. Został kalwinem, następnie przybył do Paryża, gdzie nauczał filozofii i walczył gorąco ze szkołą Arystotelesa. Przebiegł Anglię, Niemcy, rozrzucając mnóstwo pism genialnych, niekiedy błędnych, zawsze jednak nacechowanych głęboką erudycyą. Pragnienie ujrzenia ojczyzny sprowadziło go do Włoch. Osiadł w rzeczypospolitej weneckiej, gdzie spędził lat dwa w cichem ustroniu.
 W 1598 roku wenecyanie wydali go Inkwizycyi.
 Giordano Bruno był aresztowany przez straż miejską. Sprowadzony do Rzymu, wskutek wytoczonego mu ohydnego procesu wrzucony został do więzienia, w którem pozostawał dwa lata, nie wypierając się ani chwilę swych przekonań. Nieszczęśliwy, skazany na spalenie żywcem, pozostał obojętny.
 »Wyrok, jaki mi ogłaszacie — rzekł, zwracając się do sędziów — być może więcej was, niż mnie w tej chwili niepokoi«.
 Siedmnastego lutego 1600 roku poniósł śmierć męczeńską w płomieniach.
 Giordano Bruno, autor wielu rozgłośnych dzieł, poczytywał wszechświat za nieskończony i niewymierny, wierzył w wielość światów; równie jak Ramus, bronił systemu Kopernika. To były jego zbrodnie. Poglądy swe wyraża on niekiedy stylem wzniosłym, w którym widnieje śmiałość, a nawet zuchwałość myśli.
 »Według niego — powiada Wiktor Cousin — Bóg jest wielką jednością, rozkładającą się w świecie i w ludzkości.