Strona:Gaston Tissandier Męczennicy w imię nauki.djvu/148

przybył do Paryża. Richelieu przyjął go łaskawie; wielki kardynał i minister przedstawił go królowi, który ubolewał nad jego nieszczęściami i wyznaczył mu pensyę roczną 3.000 liwrów. Sorbona pochwaliła jego prace.
 Odtąd Campanella żył spokojnie; widzimy, jak drogo okupił ten spokój. Dozwolone mu było znosić się z Kartezyuszem, mieszkającym w Holandyi. Campanella, licząc 71 lat wieku, zgasł w Paryżu, w klasztorze, który dominikanie zbudowali przy ulicy Św. Honoryusza.
 Dzieła Campanelli są liczne, umysł jego obejmował całą dziedzinę wiedzy ludzkiej, klasyfikował nauki i podał metodę ich nauczania. Jeżeli dostrzegamy w nim wady właściwe jego wiekowi, mieli je niemniej i inni, jak Ramus i Giordano Bruno, jeden z pierwszych genialnych pionierów epoki Odrodzenia, walczący przeciw scholastyce i rutynie w celu usamowolnienia ducha, wyswobodzenia rozumu ludzkiego. W trzy lata po śmierci Campanelli Kartezyusz (Descartes) wystąpił z dziełem: »Discours de la Méthode«.
 Podczas gdy ci filozofowie walczyli tak mężnie, niepospolitego umysłu robotnik wprowadził w życie praktyczne ich metodę doświadczalną i rezultatem, z prac swych pozyskanym, złożył widoczne świadectwo płodności tego nowego sposobu badania. Słynny ten poprzednik Franciszka Bacona nazywał się Bernard Palissy.
 Mąż ten ujrzał światło dzienne w początkach XVI-go wieku, w blizkości miasteczka Biron, pomiędzy Lot i Dordogne, w skromnej wiosce.
 Brak nam szczegółów, dotyczących jego dzieciństwa, wiemy to tylko, że w młodości przebiegł Pireneje, Flandryę, Niderlandy, Ardenny i pobrzeża Renu. »Byłem — powiada sam o sobie — wędrownym robotnikiem, zajmowałem się zarazem ganrcarstwem, szklarstwem i miernictwem, lecz obok tego obserwowałem kraje i osobliwości natury, przebiegając góry i lasy, zwiedzając kopalnie, groty i jaskinie«.
 Za powrotem do kraju rodzinnego Palissy osiadł w Saintes i tu ożenił się. W kilka lat potem, obarczony rodziną,