Strona:Gaston Tissandier Męczennicy w imię nauki.djvu/219

słynny uczony, będący zaszczytem Francyi, został aresztowany w swych zakładach za długi, które zmuszony był zaciągnąć w interesie swego odkrycia. Uwięziono go w zamku Św. Pelagii. Wynalazca, zniechęcony tylu nieprawościami, przyjął propozycyę Austryi założenia w Wiedniu przędzalni mechanicznych. Wyjechał z rozdartem sercem, zabierając z sobą jedną połowę maszyn, drugą zaś pozostawiając braciom na usługi niewdzięcznej ojczyzny. Rząd odmówił mu udzielenia pożyczki, i zmuszony został patrzeć na ruinę swych zakładów. Nieszczęśliwy Girard nie widział w Austryi przyszłości dla nadziei, jakie mógł powziąć z czynionych mu obietnic. Niemniej z cudowną działalnością pracował nad udoskonaleniem swego wynalazku, który uzupełnił maszyną do czesania lnu, ulepszoną według jego pomysłu.
 Żegluga parowa, dziś zaprowadzona na Dunaju, jemu zawdzięcza swe istnienie. Girard zbudował statek parowy, kursujący od Pesztu do Wiednia; w maszynie pierwszy raz zastosował przyrząd, złożony z trzech rur wązkich, aby eksplozyę uczynić nieszkodliwą.
 Wkrótce potem Girard powołany został do Warszawy dla założenia w Polsce wielkiej przędzalni. W tymże czasie wynalazca dowiedział się, że wierzyciele sprzedawać mieli we Francyi wszystkie majątki jego rodziny, które obciążył długami hypotecznymi w tej myśli, że pokryje je milion, zapewniony dekretem z 1810 roku. Starał się też ocalić od ruiny dom ojcowski.
 Girard stał się wielce popularny w Polsce; przyjął urząd naczelnego inżyniera górnictwa, pozostając obywatelem francuskim. Założył wielką przędzalnię lnu i nadał jej, równie jak osadzie przemysłowej, swe nazwisko (Żyrardów). Obok tego wsławił się tu wielu użytecznymi wynalazkami, jako to: przyrządem do wytłaczania i odparowywania soku burakowego, kołem hydraulicznem do użytkowania z wielkich spadków wody, udoskonaleniem metalurgii cynku, urządzeniem na fasadzie Banku polskiego w Warszawie ciepłomierza i meteorografu w obserwatoryum astronomicznem tegoż miasta, przy-