Strona:Gaston Tissandier Męczennicy w imię nauki.djvu/71

góry Saint-Hélie, wykrył w tych szlakach zatokę Monti i Port francuski. Tu trzy jego statki, uniesione prądem morskim, rozbiły się o skały, a w tej katastrofie zginęło sześciu oficerów i piętnastu towarzyszących im majtków. Wyprawa dotarła do wysp Sandwich, skierowała się ku Filipińskim, następnie zwróciła na wschód Japonii, zbadała stronę wschodnią Azyi, zaledwie znaną naówczas, wykryła nową wyspę w stronie Korei, zatokę na wyspie Seghalien i zarzuciła kotwicę 8 grudnia 1787 roku naprost wyspy Mauna, której wyniosłe cyple panowały nad Archipelagiem Żeglarzy.
 De Langle przybił do małej przystani, otoczonej bogatą roślinnością, i w towarzystwie kilku marynarzy starał się zaopatrzyć w świeżą wodę, gdy nagle obskoczony został przez tłum krajowców. W chwili gdy, dopadłszy czółna, usiłował dostać się na pełne morze, obsaczony ze wszech stron przez pirogi, zapełnione rozżartymi dzikimi, padł pod ciosami ich maczug. Obok niego zamordowany został Robert de Paul Lamanon, zasłużony przyrodnik i członek wyprawy, wraz z jedenastoma majtkami francuskimi.
 La Pérouse opuścił te strony wstrętne i 20 stycznia 1788 roku wylądował w Botany-Bay. Tu napisał długi list do ministra marynarki, przedstawiając w nim rezultaty dokonanych odkryć i dzieje nieszczęsne swych współtowarzyszy, donosząc zarazem, że rozwija żagle, aby wrócić do Ile de France.
 Był to ostatni list znakomitego żeglarza, którego nie widziano już odtąd ani na Ile de France, ani gdzieindziej. La Pérouse zginął bez wieści; tajemnicza zasłona pokryła losy tej wyprawy.
 Pewien rodzaj fatalizmu prześladował wszystkich, którzy odegrali jakąkolwiek rolę w tym smutnym dramacie. Entrecasteaux, wysłany na morze dla wyszukania La Pérouse’a, umarł w drodze w 1793 roku; tenże sam los spotkał Huana de Kermadec’a, dowodzącego rezerwowym statkiem w tej wyprawie. Tajemnica pozostała nie uchylona aż do 1826 r., to jest do epoki, w której kapitan angielski Peter Dillon