Strona:Grazia Deledda - Po grzesznej drodze T.I.djvu/12

 Małe ogródki tonęły w dziwnej i dzikiej roślinności, która stanowczo miała coś wspólnego z naturą mieszkańców; podwórka o poniszczonych murach, dzikie figi, szpalery, drzewka migdałowe wcinały się w domki, wystawione na skale, prawie wszystkie zdobne w małe drewniane ganeczki i w zewnętrzne schody. Chociaż więc, jako budynki, smętne bardzo i marne, w otoczeniu swem miało owo sąsiedztwo coś malowniczego i poetycznego zarazem, co przykuwało uwagę przechodnia.
 Mieszkańcy byli nader biedni: wieśniacy, pasterze, robotnicy — nędza, która, gdy zabraknie pracy, ucieka się do ludzkiego miłosierdzia, do długów, do kradzieży. Ubierali się wszyscy z chłopska, prócz jednej rodziny toskańskiej, która utrzymywała karczmę i kramik z drobnemi towarami.
 Spotykałeś tam mężczyzn wysokich i niskich, młodych i starych, pięknych i brzydkich, ale bez wyjątku nędzarzy, kobiety blade i mizerne, urodne dziewczęta, umorusane dzieciaki i uliczników, chude psy, koty, kury, woły, prosięta, źrebaki i ptactwo: całe ubogie i liche życie, swobodne i nędzne jednocześnie, pełne plotek, krzyków i małostek.
 Wszyscy mieli swoje zgryzoty i nienawiści, swoje sprawy i myśli. Często kobiety kłóciły się, a mężczyźni obracali rzecz w śmiech, często wybuchały waśnie między mężczyznami a kobiety płakały. Byli tam obłudnicy i złośliwcy, jak śród ludzi dobrze wychowanych, jedni obgadywali drugich, znali nawzajem swoje najtajniejsze sprawy; dziewczęta zabawiały się miłostkami,