Strona:Gustaw Le Bon-Psychologia tłumu.djvu/141

Ta strona została uwierzytelniona.



137
§. 2. Środki działania przywódców: Twierdzenie, powtarzanie, zaraza.

Pragnąc porwać tłum na chwilę i skłonić go do tego, aby spełnił jakiś czyn: zrabował pałac, dał się wymordować w obronie barykady lub warowni, należy działać nań za pomocą suggestyi żywych, a najlepiej skutkuje w takich razach przykład. Ale w takim wypadku potrzeba, aby tłum był już przygotowany przez niektóre okoliczności, a zwłaszcza aby ten, kto pragnie go porwać, posiadał pewne własności, które zbadam niżej pod nazwą uroku.
Lecz gdy mamy zamiar zaszczepić w duszy mas pewne idee i wierzenia, naprzykład współczesne teorye społeczne, trzeba użyć odmiennego sposobu postępowania. Przywódcy tłumów działają wtedy w trojaki przeważnie sposób, uciekając się do: twierdzenia, powtarzania i zarazy. Działanie tych czynników jest dość powolne, ale skutek raz wywarty posiada wielką trwałość.
Samo tylko proste twierdzenie, pozbawione wszelkiego rozumowania i dowodów, jest jednym z najpewniejszych sposobów wprowadzenia danej idei do duszy tłumów. Im twierdzenie jest zwięźlejsze, im bardziej pozbawione wszelkiego nawet pozoru dowodów i argumentów, tem większą posiada władzę.