Strona:Gustaw Le Bon-Psychologia tłumu.djvu/27

23

madzonych nie nabierają tego charakteru. Z drugiej znowuż strony cały naród, nie tworząc widzialnego aglomeratu, może się pod działaniem pewnych bodźców stać tłumem.
 Gdy tłum psychologiczny jest ukonstytuowany, nabywa on pewnych cech ogólnych, tymczasowych, ale dających się określić. Do tych cech ogólnych przyłączają się następnie, w zależności od pierwiastków wchodzących w skład tłumu, pewne cechy szczególne, zmienne, które mogą zmodyfikować jego ustrój umysłowy.
 Tłumy psychologiczne poddają się zatem pewnej klasyfikacyi, a gdy się nią zajmiemy, przekonamy się, iż tłum różnorodny, t. j. złożony z pierwiastków do siebie niepodobnych, wprawdzie ma cechy wspólne z tłumem jednorodnym, t. j. złożonym z pierwiastków mniej więcej podobnych (sekty, kasty i klasy), ale obok tych cech wspólnych występują pewne właściwości, które różnią tłum pierwszy od drugiego. Zanim jednak zajmiemy się rozmaitemi kategoryami tłumów, powinniśmy zbadać ich cechy wspólne, postępując jak naturalista, który z początku opisuje ogólne cechy, wspólne wszystkim osobnikom danej rodziny, a potem dopiero zajmuje się cechami szczególnemi, które pozwalają różniczkować rodzaje i gatunki, wchodzące w skład tej rodziny.
 Niełatwo jest dać dokładny opis duszy tłumów, gdyż organizacya ich zmienia się nietylko w zależności od rasy i składu aglomera-