Strona:H. Poincaré-Nauka i Hypoteza.djvu/189

 Słowem, Ampère mógł wyobrażać sobie istnienie dwu rodzajów prądów otwartych, lecz nie mógł operować ani jednemi ani drugiemi, gdyż napięcie ich było zbyt słabe albo też trwanie zbyt krótkie.
 Doświadczenie mogło mu więc wykazać jedynie działanie jednego prądu zamkniętego na inny prąd zamknięty albo działanie prądu zamkniętego na część prądu, albowiem prąd może przebiegać obwód zamknięty, złożony z części ruchomej i z części stałej. Można więc wówczas badać przesunięcia części ruchomej pod działaniem innego prądu zamkniętego.
 Nie miał natomiast Ampère żadnej możności badania działania prądu otwartego bądź na prąd zamknięty bądź na inny prąd otwarty.

 1. Wypadek prądów zamkniętych. — W wypadku wzajemnego działania dwu prądów zamkniętych, doświadczenie ujawniło Ampère’owi prawa na podziw proste.
 Przypomnijmy tutaj pokrótce te z nich, które będą nam pożyteczne w dalszym ciągu:
 1° Jeśli zachowuje się stałe napięcie prądów i jeśli oba obwody, uległszy jakimkolwiek przesunięciom i odkształceniom, powracają w końcu do początkowych swych położeń, praca całkowita działań elektrodynamicznych będzie równa zeru.
 Innemi słowy, istnieje potencyał elektrodynamiczny dwu obwodów proporcyonalny do iloczynu napięć i zależny od kształtu i względnego położenia obwodów; praca działań elektrodynamicznych równa się zmianie tego potencyału;
 2° Działanie zamkniętego solenoidu równa się zeru;
 3° Działanie obwodu C na inny obwód woltaiczny C′ zależy jedynie od »pola magnetycznego« wytworzonego przez obwód C. Albowiem w każdym punkcie przestrzeni można oznaczyć co do wielkości i kierunku pewną siłę, zwaną siłą magnetyczną, posiadającą następujące własności:
 a) Siła, z jaką C działa na biegun magnetyczny przy-