Strona:H. Poincaré-Nauka i Metoda.djvu/086

Ta strona została uwierzytelniona.

racji, aby uszeregować te punkty raczej w tym porządku, niż w owym, a przeto nie byłoby racji, aby przypisywać przestrzeni trzy wymiary.
Ale tak nie jest; niechaj mi wolno będzie powrócić na chwilę do języka ludzi, znających już gieometrję; muszę to zrobić, bo jestto język, który rozumieją najlepiej ci, od których usiłuję być zrozumianym. Kiedy chcę odparować cios, staram się dotrzeć do punktu, z którego cios ten pochodzi, lecz wystarczy, bym się doń dostatecznie zbliżył. Wówczas zasłona B1 będzie mogła odpowiadać A1 i A2, jeżeli punkt odpowiadający B1 jest dostatecznie blisko zarówno punktu, odpowiadającego A1, i punktu, odpowiadającego A2. Możliwe jest przecie, że punkt, odpowiadający innej zasłonie B2, będzie dostatecznie bliski punktu, odpowiadającego A1, nie będąc bliskim punktu, odpowiadającego A2. Tak iż zasłona B2 będzie mogła odpowiadać A1, nie mogąc odpowiadać A2.

Dla człowieka, nie znającego gieometrji, wyrazi się to poprostu, jako wykroczenie przeciw sformułowanemu powyżej prawu. Wówczas stan rzeczy będzie następujący. Dwie zasłony B1 i B2 będą skojarzone z jednym i tym samym ostrzegaczem A1 oraz z wielką bardzo ilością ostrzegaczy, które zaliczymy do tej samej kategorji co A1, i które będą dla nas odpowiadały jednemu i temu samemu punktowi przestrzeni. Ale będziemy mogli znaleźć ostrzegacze A2, które będą skojarzone z B2 a nie będą skojarzone z B1, i które w zamian będą skojarzone z B3, które to B3 nie było skojarzone z A1 itd., tak iż w szeregu

B1, A1, B2, A2, B3, A3, B4, A4

każdy wyraz jest skojarzony z następnym i z poprzednim, lecz nie jest skojarzony z wyrazami odległemi o parę miejsc.
Zbyteczna dodawać, że każdy wyraz tych szeregów nie jest odosobniony, lecz wchodzi w skład bardzo licznej kategorji innych ostrzegaczy lub innych zasłon, która posiada te same co on połączenia, i którą można uważać za odpowiadającą jednemu punktowi przestrzeni. Prawo podstawowe,