Strona:Hamlet (William Shakespeare).djvu/010

 Po tem najwyższem natężeniu siły twórczej nastąpiło w ostatnich dramatach Szekspira pewne osłabienie, nie w szczegółach, które bywają przepyszne, ale w całości kompozycyi. „Troilus i Kressyda“, „Tymon Ateńczyk“ omroczone są pessymizmem, natomiast „Henryk VIII“, „Cymbelin“, „Powieść zimowa“, „Burza“ brzmią hasłami wyrozumiałości, pogodzenia się z życiem, duchowego spokoju.
 Szekspir nie poszedł za przykładem swoich poprzedników — co do trybu życia. Lubił wprawdzie biesiady i „pod Syreną“ (Mermaid Tavern) chętnie dowcipkował, zwłaszcza z młodszym od siebie o lat 10, utalentowanym i ukształconym dramatykiem Ben Jonsonem; ale trzeźwem okiem patrzył w przyszłość, szukał towarzystwa wśród wyższych warstw społecznych, przyjaźnił się z młodym lordem Southamptonem i jego druhem Essexem; osobiście był przedstawiony królowej Elżbiecie i cieszył się jej łaskami; oszczędnie gospodarował dochodami aktorskimi i autorskimi, przystąpił do spółki ze starszym, głośnym aktorem Ryszardem Bourbagem, by zbudować nowy (drewniany) teatr: Globus, w którym grywane były największe jego utwory; w r. 1597 mógł już nabyć w Stratfordzie dom z ogrodem; a w r. 1602 i 1605-ym zakupił tamże znaczne przestrzenie gruntów za sumy na owe czasy bardzo wielkie (320 i 440 funtów sterlingów). Opuścił wreszcie zawód aktorski, przeniósł się do Stratfordu (w r. 1608 był już tu napewno); przesyłał stąd jeszcze ostatnie swoje dramata do Londynu; zmarł 23 kwietnia 1616 roku, przeżywszy zaledwie lat 52.
 Za życia niewiele dramatów swoich ogłosił drukiem i to zazwyczaj bez swego nazwiska; dopiero po śmierci jego, przyjaciele-aktorzy: Hemings i Condell wydrukowali zbiorowe ich wydanie r. 1623. Zmiana, jaka niebawem potem nastała i w usposobieniu społeczeństwa (zwycięstwo sekty purytanów, niecierpiących teatru) i w literaturze (wpływ wzorów francuskich) przyćmiła sławę Szekspira na lat kilkadziesiąt w samej Anglii, tak że dopiero w początkach XVIII stulecia nanowo się nim zaczęto zajmować. Rozgłos europejski imię jego zyskało w drugiej połowie owego stulecia, nie tyle za pośrednictwem Anglików, ile za pośrednictwem Niemców.
 Szekspir wedle wyrażenia znakomitego krytyka francuskiego, Hipolita Taine’a, jest największym „twórcą dusz“