Strona:Helena Mniszek - Królowa Gizella T.1.djvu/155

 — Wasza cesarska mość pozwoli mnie, staremu przyjacielowi, być szczerym. Otóż wykształcenie twoje, najmiłościwsza pani, jest wyższe, o wiele wyższe ponad poziom nauk, udzielanych powszechnie księżniczkom krwi i córkom panujących na dworach. To nie jest tylko moje zdanie. Profesorowie uniwersytetu w Nomechji, którzy kierowali naukami waszej cesarskiej mości, mówili niejednokrotnie to samo.
 — Ach, profesorze drogi, ileż razy słyszałam, że jestem za mało przygotowaną i nieodpowiednią na stanowisko, jakie zajmuję. Brzmi w tych wątpliwościach inna jeszcze nuta... niedopowiedziana.
 Profesor położył rękę na sercu.
 — Zaręczam waszej cesarskiej mości, że w literaturze i historji nowszej i klasycznej, w naukach przyrodniczych i językach nikt jej łatwo na idańskim dworze nie dorówna.
 Ja wiem! Powiedział to z takim zapałem, że cesarzowa zaśmiała się.
 — Ależ, profesorze, w obyczajach i etykiecie wielkoświatowej przewyższają mnie zawsze, z tem jest wieczny kłopot.
 Homwerin machnął ręką.
 — Et, najmiłościwsza pani, wielkość ducha nigdy nie będzie skrojona na miarę surduta. A byle dureń — że tak powiem — potrafi błyszczeć salonowo. Co do ciebie, najmiłościwsza pani, to pozwól, że się ośmielę błagać cię o jedno, czy może doradzić, pouczyć, jak dawniej, gdyś księżniczką była.
 — Proszę. Słucham profesora.
 — Więc nie trzeba, najmiłościwsza pani, okazywać wszystkim tyle serca i szczerości, ile wasza cesarska mość rozdaje hojnie na prawo i na lewo. Ludzie tych uczuć nie ocenią, lecz zbrudzą, skalają. Twój wdzięk, najmiłościwsza, twoją łaskawość, twoją prostotę zrozumieją opacznie. Są osobniki, wobec których najwłaściwiej być tylko... majestatem. Tak jest wszędzie, a cóż dopiero na dworze cesarskim. Tu jest bardzo duży i świetny dwór. Więc trochę polityki, więcej maskowania się — to skuteczny pancerz ochronny.
 — Tego właśnie brak mi zupełnie!
 — Wiem o tem. Nie zniechęcaj się, najmiłościwsza pani, bo naród jest za tobą, naród cię już uwielbia, nietylko rekwedzki, lecz i sustjański. Twoją dobroczynność, twoje ideały są znane i cenione, twoja myśl o kraju w zakresie twojej działalności robi najlepsze wrażenie. Popularność