Strona:Helena Mniszek - Prawa ludzi.djvu/106

ostatni karabiny, ale cię matka, ojciec i przyjaciele łzami gorącemi obleją.
 Żołnierz wzdrygnął się i przeżegnał.
 — Ależ on może żyje!
 Szedł dalej. Dwór jakiś duży, budynki, sady, Folwark dostatni. 1 tu przeszła czerń i tu ślady inwazji. Znać wszędzie świeże rany okaleczeń, spalone płoty i sztachety, powyrywane nawet wierzeje budynków, cisza, bo inwentarza niema, tylko ludzie włóczą się sennie, albo radzą gromadkami.
 Żołnierz zaczął swoje wywiady.
 — Długo tu byli? — pyta obecnych.
 — Dziewięć dni. Zabrali wszystko, we dworze pustki.
 — Wyście za to pewnie zbogacili się. Wasi to opiekunowie przecie.
 — O, o!... a cóż to pan gada?...
 Zwróciły się na żołnierza ponure spojrzenia.
 — Wiem ja nie jedno, bom w wielu miejscach bywał. Czekaliście ich z tęsknotą, no to i macie.
 — A pewnie, że mamy. Mieli dostać ziemię, a dostali kilka papierków takich, że i żaden żyd marki za nich nie da. Takie my to obdarowane.
 Żołnierz pytał o kolegę. Słuchali pilnie, jedna kobieta rzekła:
 — Był taki był, czarniawy na gębie, a w oczach to jakby mu się ogień palił. Ten ci szedł na kozaków kiej w taniec. Gdzie największa kupa, tam on był. Pamiętam go dobrze.
 — A to i ja go widział — rzekł jeden fornal występując z gromady — walił jak młot, a co dopadnie kozaka to już po nim. Smok to był nie ułan, choć prosty żołnierz, ale posłuch to miał między swoimi jakby jaki generał.
 Ludzie rozgadali się.