Strona:Helena Rzepecka - Kim był Karol Marcinkowski.pdf/12

 Sprawdziło się to na małym Karolku, który, jak to mówią »ciekawy był do nauki«, a miał »głowę otwartą«, bo w klasach celował, nagrody innym rówieśnikom zabierał. A jak później tego swego pobudliwego usposobienia zużyje na dobro drugich, to cały jego żywot wykaże.
 Kiedy młody Karol w naukach podstawowych już był dojrzałym, inaczej: zdawał »maturę«, a jak u nas w Poznańskiem mówią, składał egzamin abituryencki, znowu się u nas stosunki polityczne zmieniły, ale niestety nie na lepsze. Przez czas nauki Marcinkowskiego wielka armia Napoleona została rozbita, z dopustu Boga wymrożona i wygłodzona. Nasi szermierze szlachetnie i wytrwale osłaniali odwrót Francuzów i wojsk innych sprzymierzonych narodów. Zgnębiony mocarz Napoleon odjechał niedobitki swojej armii potajemnie, przemknął się na saniach przez Warszawę, przejechał też i przez Poznań.
 Potem też, w obronie czci oręża polskiego i honoru wojskowego zginął we falach Elstery książę Józef Poniatowski. Napoleon przestał być cesarzem, a państwa, które on był potworzył, znowu inaczej ukształtowano.
 Wtedy zaborcy już po raz piąty ojczyzny naszej granice i kordony pozmieniali. Prusak odebrał to, co nam przedtem był zabrał, chociaż nie wszystko, bo mu car Aleksander nie chciał oddać Warszawy. I tak Poznań, odcięty od Mazowsza, został stolicą nowo utworzonego W. Księstwa Poznańskiego, gdyż król pruski do swych tytułów władcy dodać chciał jeszcze jakieś osobne mianowanie, któreby oznaczało, iż on także jest panem części ziemi dawnej Rzeczypospolitej naszej.
 Jednakże ówczesny król pruski nie zamierzał niemczyć Polaków — przeciwnie — poręczył nam był wiarę katolicką i język ojczysty, a na znak, iż z Polakami postępować chce uczciwie, na miejsce swoje ustanowił osobnego urzędnika, czyli namiestnika, i to księcia Antoniego Radziwiłła, z którym był spokrewniony przez stryjeczną swą siostrę, księżniczkę Ludwikę, bratankę tego samego Fryderyka II, który Polskę rozbierał.