Strona:Henryk Bereza - Sztuka czytania.djvu/51

URZĘDY

 Tadeusz Breza otrzymał dwie nagrody literackie za rok 1960. Zbiór esejów na tematy watykańskie pod tytułem „Spiżowa brama“ (1960) nagrodził tygodnik Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli „Argumenty“, powieść „Urząd“ (1960) została wyróżniona nagrodą tygodnika „Przegląd Kulturalny“. Olbrzymia poczytność esejów „Spiżowej bramy“ i głosy krytyki zdają się wskazywać na to, że „Spiżowa brama“ zdobyła sobie więcej zwolenników niż powieść „Urząd“. To chyba dosyć rzadki wypadek, że intelektualna eseistyka zdystansowała w popularności utwór beletrystyczny tego samego autora. I w dodatku przypuszczenie, że „Urząd“ jest powieścią nieudaną i mało atrakcyjną, byłoby najzupełniej fałszywe. Uważam, że „Spiżowa brama“ i „Urząd“ przy wszystkich odrębnościach rodzajowych są dziełami podobnej, bardzo wysokiej klasy. W obydwu dziełach chodzi o popis prawdziwą wirtuozerią intelektualną. Sukces „Spiżowej bramy“ tłumaczy się — moim zdaniem — nie tyle podziwem dla subtelności intelektualnej esejów Brezy, co zainteresowaniem dla bogactwa materiału czysto reportażowo-informacyjnego. W „Urzędzie“ materia opisowo-informacyjna jest o wiele uboższa, ale nie o nią też chodzi w tej powieści, w której bohaterem i narratorem jest młody uczony polski, usiłujący załatwić w Watykanie sprawę swego ojca,