Strona:Henryk Ibsen.djvu/027

Ta strona została przepisana.

Gyldenlöve odnajdujemy ulubiony typ Ibsena z szczególnemi właściwościami, ale łatwy do poznania. Najszerszy, najrozleglejszy zwrot może typ ten oznaczyć jako »dyabeł nie człowiek«, używany zarówno w dobrem jak i w złem znaczeniu. Główną osobą w sztuce jest duński rycerz, Niels Lykke,[1] którego już samo nazwisko wskazuje, że to jest mąż à bonnes fortunes, ni to średniowieczny Don Juan, podobnie jak Catilina nieprzezwyciężony, ambitny i niezwykle uposażony. Aby w tem podobieństwie nie brakło i jednego rysu, podjął poeta główny motyw z Catiliny tj. że nawracający się lampart ukarany zostaje w erotycznym stosunku do dziewczyny, dla której jest przedmiotem odrazy i przekleństwa, ponieważ on, uwodziciel, shańbił jej siostrę i wpędził ją do grobu. To samo odnosi się do stosunków i charakterów, jednem słowem: Ibsen się powtarza.

Lubi on stawiać silną, dzielną, dojrzałą męską naturę między dwoma kobietami: dziką i łagodną, męską walkyryą albo furią i słodką, kochającą, kobieco miękką. Tak już umieścił Catilinę między straszliwą Furyą i łagodną Aurelią, jego żoną i do-

  1. »Lykke« po duńsku znaczy »szczęście«.