Strona:Henryk Ibsen - Wybór dramatów.djvu/14

strzegł jednakże wkrótce, że ta nie może być do niego przystosowaną, obrobił go więc na swój sposób.
 Od téj pory sztuki Ibsena zaczęły wywoływać ostre literackie spory. Przywilejem wielkich talentów jest budzić wokoło siebie i myśli i życie, bo spory literackie są oznaką żywotności. Zdania więc ścierały się i wyrabiały, gdy on sam łamał się daléj z trudnościami swego zawodu, torując sobie samodzielną drogę.
 Zwracając się do podań narodowych, Ibsen spotkał się z prądem ogólnym, a pomiędzy innemi i z Björnsonem, który w jednym-że czasie napisał „Słoneczne wzgórze w Synnöve”. W Chrystyanii były wówczas dwa teatry, duński i norweski, pomiędzy niemi istniał antagonizm. Każdy z nich protegował to tylko, co należało do jego narodowości. W téj walce, Ibsen był jednym z najbardziéj zapalonych stronników wszystkiego, co norweskie, i zajmując ważne stanowisko instruktora teatralnego, miał pole do wykazania swoich gorących sympatyj.
 Walka wrzała w czasopismach i w życiu. Celem popierania wyłącznie rzeczy narodowych utworzyło się towarzystwo, którego prezesem był Björnson a sekretarzem Ibsen i odniosło zwycięstwo. Następnie towarzystwo przerodziło się z literackiego w polityczne, zmieniło swój charakter zupełnie, a Ibsen się z niego wycofał.
 W tym czasie twórczość jego osłabła. Poznał zblizka życie i przedstawiło mu się ono w całéj swéj nagości, z nizkiemi i śmiesznemi stronami, które pochwycił bystrym zmysłem satyryka. Twórca dramatycznych legend przetwarzał się i obmyślał plan „Komedyi miłości”.
 Sztuka ta była punktem zwrotnym w jego zawodzie dramatycznym. Porzucił zamierzchły świat legend a stanął na gruncie współczesnym, obejrzał się po własnym społeczeństwie i zaczął je chłostać biczem satyry, a co ważniejsza ośmielił się dotknąć warstw stojących na wyżynach, wykazać ich wady, śmieszności, pretensye, w całéj prawdzie, bez żadnych obsłon. Czyniąc to Ibsen, rzucił rękawicę swemu społeczeństwu i ściągał gromy na swoję głowę. W „Komedyi miłości” widać już tę nienawiść dla fałszu, obłudy, udawania, która odtąd stanowić miała jeden z naczelnych motywów jego sztuk.
 „Komedya miłości” pisana jest wierszem, a ta forma stanowi niejako łącznik pomiędzy dawniejszą a nową manierą Ibsena, odtąd pisał tylko wierszem sztuki fantastyczne, jak „Brand”, „Peer Gynt”.
 Jednakże autor nie odrazu zerwał ze swoją przeszłością literacką. Tego samego roku 1862, napisał także „Pretendentów do korony”, sztukę średniéj wartości, w któréj było przecie kilka miejsc wybitnych.
 „Brand” i „Peer Gynt”, są to dwa utwory nie mające nic z rzeczywistością wspólnego, występują w nich nie ludzie, ale idee. Wpraw-