Strona:Henryk Ibsen - Wybór dramatów.djvu/70

 BERNICK. Teraz powiem to, co rozmaicie sądzone być może, a co w naszém społeczeństwie może tylko przedsięwziąć człowiek, mający nieskazitelne imię i szacunek powszechny.
 PANNA HESSEL. Cóż to?
 BERNICK. Ja zakupiłem to wszystko.
 JAN. Na własny rachunek?
 BERNICK. Na własny. Jeśli odnoga kolejowa przyjdzie do skutku jestem milionerem, jeśli nie, jestem zrujnowany.
 PANNA HESSEL. To wielkie ryzyko.
 BERNICK. Rzuciłem w nie całe moje mienie.
 PANNA HESSEL. Nie myślałam o mieniu; ale gdy się to wyda...
 BERNICK. Otóż tu leży węzeł. Z mojém nieskazitelném imieniem, mogę rzecz całą wziąć na swoje barki, stanąć przed współobywatelami i powiedziéć: Patrzcie, na com się odważył dla dobra społeczeństwa!
 PANNA HESSEL. Społeczeństwa?
 BERNICK. Tak — i nikt nie będzie śmiał wątpić o moich najlepszych zamiarach.
 PANNA HESSEL. Jednak są tu jeszcze ludzie, którzyby jawniéj od ciebie działali bez wstecznych myśli i pobocznych względów.
 BERNICK. Którzyż to?
 PANNA HESSEL. Rummel i Altstedt i Wiegeland... naturalnie...
 BERNICK. Ażeby ich sobie zjednać, byłem zmuszony przypuścić ich do interesu.
 PANNA HESSEL. I cóż?
 BERNICK. Wymówili sobie piątą część zysku do podziału pomiędzy siebie.
 PANNA HESSEL. O! te podpory społeczeństwa...
 BERNICK. A czyż to nie samo społeczeństwo nas zmusza szukać dróg krzywych? Cóżby się stało, gdybym nie działał w tajemnicy? Wszyscy jeden przez drugiego rzuciliby się na przedsiębiorstwo i rozszarpaliby je, rozdrobnili, popsuli, zgubili. W całém mieście niéma nikogo prócz mnie, coby tak wielkie przedsiębiorstwo umiał poprowadzić. W tym kraju tylko przybysze mają dar prowadzenia interesów na wielką skalę. Moje sumienie więc jest czyste. W moich rękach jedynie te posiadłości mogą stać się błogosławieństwem dla tysiąców, którym chleb zapewnią.
 PANNA HESSEL. Może masz w tém słuszność.
 JAN. Ale ja tych tysięcy nie znam, a tu idzie o szczęście mego życia.
 BERNICK. Idzie tu o dobrobyt twego rodzinnego miasta. Jak wyjdą na jaw niektóre fakta, rzucające cień na lata mojéj młodości, wszyscy przeciwnicy rzucą się na mnie zjednoczonemi siłami. Nasze