Strona:Henryk Sienkiewicz-Nowele tom VII.djvu/38

Ta strona została uwierzytelniona.

rzeczy pięknych: do posążków, wydobywanych ze zgliszcz Koryntu, do epilychniów[1] z Attyki, do waz etruskich lub sprowadzanych z mglistego Sericum[2], do mozaik rzymskich, do tkanin z nad Eufratu, do arabskich wonności i tych wszystkich osobliwych drobiazgów, które wypełniały czczość patrycjuszowskiego życia. Umiał też o nich rozmawiać, jak znawca i miłośnik, z bezzębnymi starcami, którzy przyozdabiali do stołu łysiny w wieńce z róż, a po ucztach żuli kwiat heljotropu, by oddech płuc uczynić wonnym. Odczuwał również piękność Cyceronowskiego okresu, wiersz Horacego lub Owidjusza. Wychowany przez retora Ateńczyka, mówił biegle po grecku, umiał napamięć całe ustępy z „Iljady“ i w czasie uczt mógł śpiewać tak długo pieśni Anakreonta[3], dopóki się nie spił, lub nie ochrypł. Przez swego mistrza i innych retorów otarł się o filozofję i zapoznał się z nią o tyle, że rozumiał architekturę różnych umysłowych gmachów, powznoszonych w Helladzie i Osadach; rozumiał i to również, że wszystkie leżały w gruzach. Znał osobiście wielu stoików, do których żywił niechęć, uważał ich bowiem raczej za partję polityczną, a prócz tego za tetryków, przeciwnych wesołemu życiu. Sceptycy zasiadali często przy jego stole, obalając między potrawami całe systemy i głosząc, przy kraterach[4] napełnionych winem, że rozkosz jest marnością, prawda czemś niedoścignionem, i że celem mędrca może być jedynie martwy spokój.

Wszystko to obijało się o jego uszy, nie wnikając do głębi. Nie wyznawał on żadnych zasad i nie chciał ich mieć. W postaci Katona[5] widział skojarzenia się

  1. Przypis własny Wikiźródeł epilychnium (z greck.) — świecznik
  2. Przypis własny Wikiźródeł Sericum — Chiny.
  3. Przypis własny Wikiźródeł Anakreon (560-478 przed Chr.) — znakomity grecki poeta liryczny
  4. Przypis własny Wikiźródeł krater (z greck.) — czara, czasza
  5. Przypis własny Wikiźródeł Katon, zwany Starszym (Major), mąż stanu i mówca rzymski, stał się przysłowiowy, jako wzór surowości obyczajów i nieskazitelności charakteru (232—147 przed Chr.).