Strona:Henryk Zieliński - Polacy i polskość ziemi złotowskiej.djvu/013

Ta strona została uwierzytelniona.

ców), w indywidualnym oświadczeniu woli widziała jedyny o przynależności narodowej decydujący czynnik.
Sprawa obiektywnych i subiektywnych kryteriów przynależności narodowej i oceny ich naukowej wartości dla statystyki narodowościowej była przedmiotem poważnych nieraz sporów między rządami Polski i Niemiec^[1]. Nie budziła jednak poważniejszych wątpliwości w sferach naukowych.
Spis ludności w Niemczech w r. 1939 potwierdził w praktyce wszystkie obawy przeciwników subiektywnego kryterium przynależności narodowej; opierając się na oświadczeniu woli, odebrał wynikom wszelkie cechy wiarogodności i statystycznego, beznamiętnego obiektywizmu^[2]. Trafnie określiła go Rada Naczelna Związku Polaków w Niemczech

↑ Jeden z takich sporów o wpisy do niem. szkół mniejszościowych na polskim G. Śląsku, oddany do rozstrzygnięcia Międzynarodowemu Trybunałowi w Hadze, zakończył się wyrokiem (26 kwietnia 1928 r.), w którego sentencji m. in. czytamy: „Trybunał uważa, że Polska jest uprawniona do interpretowania traktatu o mniejszościach w tym sensie, że kwestia, czy ktoś należy lub nie należy do mniejszości... jest kwestią rzeczywistości a nie czystej woli“ (Str. Zach. nr 2/28 r. str. 404). Inne oświadczenie w tej samej materii padło w sejmie pruskim (!) w związku ze scysją o dzieci niemieckie garnące się do mających powstać szkół duńskich, w czasie tzw. „debaty duńskiej“: „Jedynie język decyduje (o narodowości), nastawienie (Gesinnung) da się kupić, wyłudzić, wymusić“ (Kulturwille, r. 1925).
↑ Teoretyk narodowego socjalizmu, dr Hellmuth Nicolai w swym dziele „Państwo w światopoglądzie narodowo‑socjalistycznym“ stwierdza: „Narodowość jest historycznie dokonaną wspólnotą krwi, której węzłami są wspólna rasa, wspólny język, wspólna historia, wspólna kultura, wspólne osiedla“, co uzupełnia jeden z najwybitniejszych statystyków Niemiec i Europy, Wilhelm Winkler słowami: „Jedynym zewnętrznym znamieniem przynależności narodowej okazuje się być zatem język. Uzasadnia on zupełnie niezawiśle od zmiennych politycznych nastawień obiektywną wspólnotę kulturalną“ (P. w N. nr 5—6/38 r. str. 13 i Kw. nr 7—8/26 r. str. 293 i n.).

9

[1] Jeden z takich sporów o wpisy do niem. szkół mniejszościowych na polskim G. Śląsku, oddany do rozstrzygnięcia Międzynarodowemu Trybunałowi w Hadze, zakończył się wyrokiem (26 kwietnia 1928 r.), w którego sentencji m. in. czytamy: „Trybunał uważa, że Polska jest uprawniona do interpretowania traktatu o mniejszościach w tym sensie, że kwestia, czy ktoś należy lub nie należy do mniejszości... jest kwestią rzeczywistości a nie czystej woli“ (Str. Zach. nr 2/28 r. str. 404). Inne oświadczenie w tej samej materii padło w sejmie pruskim (!) w związku ze scysją o dzieci niemieckie garnące się do mających powstać szkół duńskich, w czasie tzw. „debaty duńskiej“: „Jedynie język decyduje (o narodowości), nastawienie (Gesinnung) da się kupić, wyłudzić, wymusić“ (Kulturwille, r. 1925).

[2] Teoretyk narodowego socjalizmu, dr Hellmuth Nicolai w swym dziele „Państwo w światopoglądzie narodowo‑socjalistycznym“ stwierdza: „Narodowość jest historycznie dokonaną wspólnotą krwi, której węzłami są wspólna rasa, wspólny język, wspólna historia, wspólna kultura, wspólne osiedla“, co uzupełnia jeden z najwybitniejszych statystyków Niemiec i Europy, Wilhelm Winkler słowami: „Jedynym zewnętrznym znamieniem przynależności narodowej okazuje się być zatem język. Uzasadnia on zupełnie niezawiśle od zmiennych politycznych nastawień obiektywną wspólnotę kulturalną“ (P. w N. nr 5—6/38 r. str. 13 i Kw. nr 7—8/26 r. str. 293 i n.).

[1]

[2]