Strona:Heraldyka (Kochanowski).djvu/105

– 99 –

rzyły już w wieku XV wraz z temi dodatkami jedną spoistą całość, całość ta ulegać poczęła z czasem zmieniającym się w ciągu wieków rodzajom stylów, a więc — późnemu gotykowi, renesansowi, stylowi barocco, rococo i t. d., kształtując tarczę herbową, hełm, a nawet i stylizacyę godeł przedmiotowych wedle zasad stylowych, panujących w danej dobie. Tarcza renesansowa wymagała przeto renesansowego hełmu, barokowa — barokowego i t. p. Ponieważ mieszczaństwo niemieckie używało przy gmerkach swoich, tarcz i hełmów, powstała tam jedynie zasada, że mieszczaństwo używać winno hełmów zawartych (Stechhelm), a szlachta — zaopatrzonych w przyłbice otwarte (Spangenhelm). Później, kiedy herby, zwłaszcza złożone i przeładowane ozdobami, zaopatrywać poczęto w większą ilość hełmów, żądano, aby hełm środkowy zwrócony był en face, a boczne, skierowane ku niemu przodem.
 Stylowi przychodziła w pomoc sana praktyka rycerska. W dobie stylu