Strona:Heraldyka (Kochanowski).djvu/85

– 79 –

mowolnych i coraz fantastyczniejszych pomysłów, dawne tradycye reguł i ściśle stylowego konwencyonalizmu, utrzymywały ją dość długo w porządku.
 Już u jego schyłku stał się hełm przedmiotem mniej licznych wprawdzie, ale niemniej ścisłych, acz bardziej zróżniczkowanych przepisów, niż ongi tarcza.
 Traktując rozwój kapitalnych zasad heraldyki w chronologicznym porządku jej ewolucyi, nadmienić musimy, że zanim wytwarzające się stopniowo reguły hełmowe opanowały sztukę heraldyczną na Zachodzie; zanim, skrystalizowawszy się ostatecznie, nadały drugiemu okresowi herbownictwa zachodniego (wiek XIV—XVI) charakter właściwy, zdołał złożony typ godeł tarczowo-hełmowych stworzyć w heraldyce okres pośredni. Właściwością jego była zupełna dowolność w wyborze kształtu hełmu i jego ozdób, wypływająca z praktyki; w XIV stuleciu zaczął bowiem wychodzić z użycia hełm garnczkowy, a rycerstwo różnych innych typów używać poczęło.