Strona:Heraldyka (Kochanowski).djvu/90

– 84 –

bienia organizacji rodowej, herb stał się jedynym symbolem dawnej a ścisłej wspólności rodu, nazwa herbu wyparła pamięć zawołania. To też po rozprzężeniu się ustroju rodowego zawołania rzadko tylko, a głównie nazwy herbów zamieniły się na tak zw. przydomki, używane przy nazwiskach rodzinnych, jako wskazówka ich pochodzenia. Taką była zasada; wszelako nadużycia, fałszywe ambicje, a wreszcie niezrozumienie rzeczy, wywoływały pod tym względem różne dziwolągi. Jeżeli od rodu odłączała się gałąź z odmianą herbową, to zmieniała ona zazwyczaj i zawołanie pierwotne. Ustalony herb zlewał się bowiem ściśle, jako dziedziczny, z własnem zawołaniem i z właściwym rodem. Pierwotny ród polski odpowiadający mutatis mutandis pojęciu rzymskiego gens, zwał się w źródłach najdawniejszych po łacinie cognatio lub familia; później dopiero (wiek XIV—XV) powstały dla niego nazwy bardzo znamienne ze względu na to, cośmy powiedzieli wyżej, bo: arma, scu-