Strona:Hipolit Cegielski - Życie i zasługi doktora Karola Marcinkowskiego.djvu/34

zasady do ideału podniesionéj; bo zaiste typ charakteru, który się odtąd z téj zasady i wszystkich jéj konsekwencyi w nim skrystalizował i wyrobił, przedstawia się jako ideał, którego znamiona i warunki przez całe życie, w wszystkich krokach i czynach zgodną i piękną objawiają harmonią. Przyjąwszy na siebie zasady téj apostolstwo, nie w słowach ją głosił, ale w całém swojém życiu dał jéj świadectwo, owszém, całe to swoje życie poświęcił jéj w ofierze.
 Bo téż ostatecznie i w najwyższém rozumieniu jako ofiarę uważał i uważane mieć chciał życie obywatela w spółeczeństwie pod takiemi będącém warunkami, pod jakiemi było i jest spółeczeństwo, którego cząstką i wiernym synem był Marcinkowski. W obec upadku chciał natężenia sił wszystkich do dźwigania się z upadku; w obec niemocy powszechnéj chciał zasilania moralnego i materyalnego; w obec ciemnych lub mniéj jasnych wyobrażeń o spółeczeństwie narodowém i obowiązkach dla niego, szukał i szukać kazał światła; w obec luźności w obowiązkach i cnotach publicznych chciał mieć spotęgowane cnoty i poczucie obowiązku obywatelskiego. Wierzył i przykładem swojego życia stwierdzał tę wiarę, że narodowi upadłemu i poniżonemu, skrucha, godność i poważna abnegacya przystoi, choćby nawet inne narody pełzały w rozpuście i pospolitego życia roskoszach. Nie szło zatém, iżby ascetyzm jakiś cielesny i duchowy chciał mieć za cel i ideał życia; ale sądził i sądził słusznie, że w spółeczeństwie upadłem i poniżoném wesele i rozkosze powszednie powinny być chwilową okrasą i osłodą życia, nie zaś codzienném zadaniem i celem jego. Jeżeli zaś téj powagi życia, tego wysokiego pojmowania i skrupulatnego wypełniania obowiązków, tego poświęcenia i téj ofiary wymagał od innych, to wszelako pobłażliwym wzglę-