Strona:Hipolit Cegielski - Życie i zasługi doktora Karola Marcinkowskiego.djvu/41

tu należy wzgląd na domowe i elementarne wychowanie dzieci tych klas, nad któremi opiekę braterską ustanowić sobie zamierzamy. Od niego bowiem zależeć będzie cała przyszłość ich nowéj generacyi. Co się ma zrobić z całéj masy tych dzieci, co obok fizycznego niedostatku zapatrują się na co dzień na zły przykład rodziców, zaniedbane moralnie przywykają do żebrania i nabierają złych nałogów, które z ich wiekiem w przestępstwa i zbrodnie wzrastają? Tam pierwsze źródło wszelkiego nieszczęścia. Zapobiegną mu szkoły ochrony elementarne przytrzymywaniem dzieci do stósownych zatrudnień, a w swym czasie oddawanie na rzemiosło. 2. Usiłowanie ku odwiedzeniu od niewstrzemięźliwości w nadużyciu trunków. 3. Pouczania gospodarności w wydatkach z ciągłem zwracaniem uwagi na korzyść odkładania oszczędzonego grosza na przypadek przyszłego niedoboru i oddawanie go do kasy oszczędności.“
 Widzimy z tego treściwego programu, jak szeroki był widnokrąg umysłu i serca Marcinkowskiego; znajdujemy w nim bowiem poruszone i jasno pojęte wszystkie te ważne kwestye polepszenia losu klas roboczych, szkółek, ochronek, kas oszczędności, kas pożyczkowych itp., wszystkie mówię, które dziś, w 20 lat po jego śmierci, wielkie znalazły uwzględnienie i szerokie zastósowanie.
 Podobnie jak w Towarzystwie ku wspieraniu ubogich, tak we wszystkich innych przedsięwzięciach dobroczynnych gorący miał udział, i albo był ich źródłem, albo przynajmniéj nader gorącym i pożytecznym opiekunem.
 Na tém polu opieki i dobroczynności widzimy go już nie samym lekarzem, ale raczéj prawym, światłym i czynnym obywatelem tak miasta, jak prowincyi. Około spraw miejskich i ich reprezentacyi wielkie położył zasługi. Reprezentacya ta, jakkolwiek z prawych złożona