Strona:Ignacy Radliński - Apokryfy judaistyczno-chrześcijańskie.djvu/119

chodzi. Drugi okres — kilkutomowemi komentarzami do »Tory«, zalegającemi półki hebraistów. Jedne z tych kilkutomowych komentarzy, przez prawowiernych żydów za prawowierne poczytywane, nazywają się Midrasz; drugie, o tysiąc lat i więcej późniejsze, noszą nazwę Zohar i są przez prawowiernych odrzucane, jako zawierające pojęcia niezgodne z duchem panującym w Midraszu.
 Z charakteru obu tych dzieł, Midrasza i Zoharu, wynika, że one, zawierając tylko objaśnienia tekstu »Tory«, tekstu samego, a więc słów, wyrażeń, faktów zaś samych i samej rzeczy nie poruszają. Fakt i rzecz są o tyle objaśniane, o ile na to pozwala to lub owo znaczenie, przypisywane i podsuwane danemu wyrazowi.
 Musimy więc zwrócić się do słów i wyrazów, użytych w tekście pierwotnej wiadomości o Enochu: a nie było go więcej, bo go wziął Bóg (»weenemu kij lokach oso elohim«). Słowo hebrajskie, które się daje na każdy język tłumaczyć w znaczeniu wziął, zabrał, lokach, w starożytnem piśmiennictwie hebrajskiem, używanem bywało w wielorakiem znaczeniu.
 W Księgach zwanych Króewskiemi, dlatego, że zawierają dzieje Żydów pod rządem królów, w księdze drugiej, w rozdziale drugim, poświęconym opowiadaniu o ostatnich dniach życia Eljasza, czyńmy: »Stało się, gdy miał wziąźć Pan Eljasza w wichrze do nieba, że wyszedł Eljasz z Elizeuszem z Galgal. I rzekł Eljasz do Elizeusza: Proszę, siedź tu, bo mię Pan posłał aż do Bethel. I rzekł Elizeusz: Ciebie nie opuszczę. I poszli do Bethel. Wtedy wyszli synowie proroccy, którzy byli w Bethel, do Elizeusza i rzekli do niego: Wiesz-że, iż dziś Pan weźmie od ciebie (dosłownie: z nad głowy twojej) pana twego? A on odpowiedział: „Wiem ci, milczcie tylko. Znowu rzekł mu Eljasz: Elizeuszu, proszę, siedź tu, bo mię Pan posłał do Jerycha. A on odpowiedział: Ciebie nie puszczę. A tak przyszli do Jerycha. Wtedy, przystąpiwszy synowie proroccy, którzy byli w Jerychu, do Elizeusza, rzekli do niego: Wiesz-że, że dziś Pan weźmie od ciebie (dosłownie: z nad głowy twojej) Pana twego? A on rzekł: Wiem ci, milczcie. Jeszcze mu rzekł Eljasz: Proszę, siedź tu, bo mię Pan posłał do Jordanu. Który