Strona:Ignacy Radliński - Apokryfy judaistyczno-chrześcijańskie.djvu/167

łączności i bezwzględności nie odbierają tej Księdze wielkiego jej znaczenia społecznego, jako śmiałego protestu przeciw współczesnemu stanowi rzeczy.
 Jak tylokrotne przepowiadania Sybilli nigdy się nie ziszczały, tak też i owym Ezdrasza rzeczywistość nie odpowiedziała. Po Domicyanie zabitym przez spiskowców, cesarzem rzymskim został Nerwa. Krótkie panowanie Nerwy rozpoczyna w cyklu naszych dziejów stuletni okres, w którym rządy nad światem należały do ludzi światłych, mądrych i zacnych. Sprawiła to wprowadzona przez niego zasada usynowiania, to jest, wybierania za życia przez monarchę następcy sobie. Zacny człowiek umiał wybrać również zacnego. I nastąpił szereg cezarów wyjątkowo długi, bo aż ze czterech złożony, którzy pozwolili narodom i ludom przez siebie rządzonym, zaznać, co to jest pewność jutra, jaką dać może tylko dobry rząd, a to w dobie, kiedy wyjątkowo w swym rozwoju posunięte kultura umysłowa i estetyczna dostarczały jedynego zadowolenia, jakie dać może istnienie.
 Nie myliły się wszakże owe Sybillę, Enochy, Ezdrasze. Dotychczasowy rozwój umysłowy i estetyczny tak zwanej ludzkości, dokonywający się pod przewodnictwem Greków i Rzymian, miał być przerwany, cofnięty, zaniedbany. Leżało to w naturze rzeczy ludzkich a co owe Sybillę, Enochy i Ezdrasze przeczuwały i przewidywały.
 Zewnątrz owoczesnego scenarjum dziejowego, na wschodzie jego i północy, zbierały się groźne żywioły etniczne, które ruszyć z miejsca, niby uragan, przejść przez owo scenarjum i zburzyć miały wszystko po drodze. Wewnątrz, w samem jego ognisku, judaizm pozostający w swej pierwotnej postaci i przeistaczający się w nową, w chrystyanizm, podkopywał istnienie państwa Rzymskiego, jedynej zapory przeciwko temu uraganowi. Tylko wzmacniany, lecz nie nurtowany wewnątrz, Rzym mógł stawić skuteczny opór zbliżającej się nawałnicy i nie dopuścić, by ślepe i brutalne siły żywiołowe przerwały rozwój tylowiekowej kultury.
 Czyż jednakże Żydzi zapomnieć mogli, że to Rzymianie zbu-